در دوره‌های ورزشی، جراحی پارگی رباط صلیبی قدامی به‌ویژه در ناحیه زانو برای ورزشکاران و افرادی‌که آسیب دیده‌اند، از اهمیت بسیاری برخوردار است. این نوع جراحی برای بسیاری از بیماران، به ویژه ورزشکاران حرفه‌ای، اساسی و حیاتی است. اما روش و فرایند اجرای این عمل جراحی برای اکثر افراد ناشناخته است. در این مقاله، به بررسی روش‌ها و فرایندهای جراحی برای بازسازی رباط صلیبی قدامی در روش‌های جراحی متداول پرداخته خواهد شد.
بازسازی رباط صلیبی
پس از پارگی کامل رباط صلیبی، توانایی خودبخودی آن برای ترمیم و بازسازی وجود ندارد. حتی دوخت مجدد این رباط‌ها نیز تاثیر چندانی نخواهد داشت. این رباط‌ها عمل مانند کش‌هایی انجام می‌دهند که با کشش مشخصی بین دو نقطه، از حرکت زانو به جلو و عقب جلوگیری می‌کنند.
بنابراین، زمانی‌که یکی از این نقاط آسیب می‌بیند، قابلیت کشش خود را از دست می‌دهد و هیچ توانایی اتصال مجدد آن‌ها به یکدیگر، بهبود کارکرد و عملکرد آن‌ها را به همراه ندارد. به همین دلیل، متخصصان ارتوپدی در مواجهه با آسیب‌های رباط صلیبی ترجیح می‌دهند که رباط آسیب‌دیده را به‌طور کامل جدا کرده و با یک رباط جایگزین جایگزین کنند. این عمل جراحی به‌عنوان بازسازی رباط صلیبی شناخته می‌شود.
رباط‌های اصلی زانو و نقش آن‌ها در پایداری و حرکت‌های زانو
در زانو، چهار رباط اصلی قرار دارند که استخوان ران را به استخوان ساق پا متصل می‌کنند. این چهار رباط عبارت‌اند از:
- رباط صلیبی قدامی (ACL):
رباط صلیبی قدامی یا acl زانو در مرکز زانو واقع شده است و کنترل چرخش و حرکت به جلو استخوان ساق پا را بر عهده دارد.
رباط صلیبی خلفی (PCL):
رباط صلیبی خلفی نیز در مرکز زانو قرار دارد و وظیفه حرکت به عقب استخوان ساق پا را بر عهده دارد.
- رباط طرفی داخلی (MCL):
رباط طرفی داخلی با وظیفه ثبات قسمت داخلی زانو مسئولیت دارد.
- رباط طرفی جانبی (LCL):
رباط طرفی جانبی نیز یکی از رباط‌های مهم زانو است که ثبات قسمت خارجی زانو را تضمین می‌کند.
آسیب و پارگی رباط صلیبی زانو و نیاز به جراحی
در زمان انجام فعالیت‌های روزمره مانند دویدن و ورزش، ممکن است فشار وارد بر مفصل زانو و بافت‌های آن شود که می‌تواند منجر به آسیب یا پارگی رباط صلیبی شود. درصورتی‌که آسیب به رباط صلیبی در درجات اولیه باشد، ممکن است نیازی به جراحی نداشته باشد، اما درصورت پارگی، جراحی ضروری است. هر سال بیش از بیست هزار نفر در سراسر کشور جراحی رباط صلیبی را تجربه می‌کنند و پس از درمان، قادر به انجام فعالیت‌های روزانه خود می‌شوند.
رباط‌های صلیبی جلویی و عقبی (ACL و PCL) از بین رباط‌های زانو، عناصر اصلی پایداری در محور حرکتی زانو هستند. آسیب یا پارگی رباط صلیبی به‌طور عامیانه به رباط ACL اشاره دارد. این رباط قدامی توانایی خودبه‌خود جوش خوردن رباط صلیبی و بازسازی را ندارد؛ بنابراین درصورت آسیب، جراحی ضروری است.
نشانه‌ها و علت بازسازی رباط صلیبی
آسیب و پارگی رباط صلیبی ACL معمولا دارای دو درجه مختلف است. در درجه اول که آسیب خفیفی وجود دارد، بیمار ممکن است درد نداشته باشد و ورم مشاهده نشود، اما خطر آسیب دیدگی مجدد وجود دارد. در درجه دوم، پارگی رباط صلیبی قدامی به‌صورت جزئی خواهد بود و همراه با ورم و کبودی در ناحیه زانو و درد خواهد بود. بسیاری از بیماران از شنیدن صدای پوپ (POP) همراه با ورم و در به‌وجودآمدن از خونریزی گزارش می‌دهند. در این حالت، مفصل زانو بی ثبات خواهد بود و قادر به تحمل وزن نخواهد بود. هنگامی‌که پارگی رباط صلیبی ACL رخ می‌دهد، اغلب فرد احساس درد نمی‌کند زیرا فیبرهای درد در زمان آسیب پاره می‌شوند.
جراحی بازسازی رباط صلیبی در قم
علل کشیدگی و پارگی رباط صلیبی زانو:
- توقف ناگهانی در زمان دویدن
- فرود یا پرش نادرست با زانو خمیده
- تغییر ناگهانی وزن از یک پا روی پای دیگر
- ایجاد ضربه یا صدمه به زانوها
- پیچ خوردن ناگهانی زانو
- کشیده شدن بیش از حد زانو
عمل بازسازی رباط صلیبی در شهر قم
نحوه انجام بازسازی رباط صلیبی و روش‌های جراحی
درصورتی‌که آسیب دیدگی به رباط صلیبی جدی باشد، ممکن است نیاز به عمل پارگی رباط صلیبی باشد که به دو روش جراحی قدیمی و پیشرفته قابل انجام است. هدف اصلی از هر دو روش جراحی، برداشتن رباط آسیب دیده است. امروزه، جراحی رباط صلیبی به شکل بسته و یا با استفاده از تکنیک لیزری و ارتروسکوپی (ارتروسکوپ) انجام می‌شود. این روش‌ها به بیمار امکان می‌دهند بدون نیاز به بستری شدن، درمان شوند و دوره نقاهت پس از جراحی بسیار کوتاه‌تر است. همچنین، پس از جراحی، توصیه می‌شود که فیزیوتراپی انجام شود تا بهبودی بیمار بهتر و سریع‌تر اتفاق بیفتد.
عمل پارگی رباط صلیبی به روش‌های آتروسکوپی و باز
عمل آتروسکوپی (بسته):
یکی از محبوب‌ترین، بی‌خطرترین و پرکاربردترین روش‌های جراحی برای درمان پارگی رباط صلیبی، عمل بسته یا آتروسکوپی با استفاده از آرتروسکوپ است. در این روش، جراحی به‌صورت بسته بدون نیاز به بازکردن زانو بیمار انجام می‌شود. بعد از این عمل، بیمار می‌تواند پس از یک ماه به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد و حتی پس از ۳ ماه به فعالیت‌های ورزشی حرفه‌ای خود بپردازد.
عمل باز:
در جراحی پارگی رباط صلیبی به روش باز، هدف اصلی بازسازی رباط صلیبی آسیب دیده است. در این روش، جراح برشی در ناحیه زانو ایجاد می‌کند تا به رباط صلیبی مصدوم دسترسی پیدا کند و سپس رباط صلیبی آسیب دیده را برداشته و بازسازی کند.
بعد از جراحی، بیمار نیاز به مراقبت و توجه ویژه دارد. فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی برای تقویت عضلات و بازگشت به فعالیت‌های روزمره پس از جراحی توصیه می‌شوند. مدت زمان بهبودی و بازگشت به فعالیت‌های عادی بستگی به جزئیات جراحی و وضعیت بیمار دارد، اما عملیات باز معمولا طولانی‌تر از جراحی‌های بسته است.
مراقبت‌های پس از عمل بازسازی رباط صلیبی
پس از جراحی بازسازی رباط صلیبی، مراقبت‌های زیر بسیار اهمیت دارند:
استفاده از زانوبند: پس از عمل، باید برای مدتی (حدود یک ماه) از زانوبند استفاده کنید تا زانوی شما حمایت شود.
استفاده از عصا یا واکر: توصیه می‌شود تا یک ماه از عصا یا واکر برای راه رفتن استفاده کنید تا به شما کمک کند وزن زیادی را بر زانوهایتان نگذارید.
کنترل درد: پس از جراحی، به دلیل تورم ممکن است درد داشته باشید. مصرف داروهای ضددرد که توسط پزشک تجویز شده است می‌تواند به کاهش درد و تورم کمک کند.
شروع به راه‌رفتن: از روز بعد از عمل، شروع به راه‌رفتن کنید تا زانوهای شما زودتر به عملکرد طبیعی خود بازگردد. این کمک می‌کند تا عضلات تقویت شده و انعطاف‌پذیر شوند.
فیزیوتراپی: معمولاً از روز سوم بعد از جراحی باید فیزیوتراپی را شروع کنید. این کمک می‌کند تا زانوی شما سریع‌تر بهبود یابد و عملکرد طبیعی خود را بازیابند.
ملاک های بازسازی رباط صلیبی
در تعیین نیاز به عمل جراحی برای ترمیم رباط صلیبی زانو، ملاک‌های مختلفی وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شوند:
معاینه بالینی و تاریخچه بیماری: بی‌ثباتی در مفصل زانو که به وسیله معاینه بالینی و گرفتن تاریخچه از بیمار مشخص می‌شود، می‌تواند به شکل احساس خطر حین حرکت در مفصل زانو یا حتی خالیشدن زانو تجربه شود.
پرسشنامهها و امتیازدهی: برای تعیین نیاز به جراحی در مفصل زانو، استفاده از پرسشنامهها و امتیازدهی مختلف الزامی است. این امتیاز باید حداقل به میزان ۸۰ درصد نسبت به زانو سالم باشد.
توانایی فعالیت‌های روزانه: ملاک دیگر برای تعیین نیاز به جراحی در مفصل زانو، احساس شخص از زانوی آسیب دیده نسبت به زانوی سالم است. این احساس باید حداقل به میزان بیش از ۶۰ درصد نمره توانایی فعالیت‌های روزانه شخص نسبت به زانو سالم باشد.
عوارض عدم درمان پارگی رباط صلیبی در زانو
عدم درمان پارگی رباط صلیبی می‌تواند منجر به واردشدن آسیب‌های جدی به مفصل زانو از جمله پارگی مینیسک، آسیب غضروف و التهاب مفصل زانو شود. این وضعیت ممکن است منجر به فرسایش غضروف، بهبود ناقص مفصل و آسیب به دیگر اجزای زانو شود. در بیشتر موارد، پارگی رباط صلیبی با پارگی مینیسک زانو همراه است. اگر این مشکلات درمان نشوند، ممکن است به مشکلات جدی‌تری منجر شوند.
در آخر...
عمل پارگی رباط صلیبی یا بازسازی رباط صلیبی، به‌عنوان یک روش مؤثر برای درمان پارگی های کامل، به ویژه در ورزشکاران شناخته می‌شود. درصورتی‌که سهل انگاری شود و جراحی انجام نشود، زانو در مدت کوتاهی ممکن است آسیب ببیند و به ضایعات شدیدی از جمله پارگی منیسک و آرتروز زودرس بیفتد؛ بنابراین، افرادی‌که دچار آسیب و پارگی رباط صلیبی می‌شوند، به ویژه جوانان و ورزشکاران، توصیه می‌شود حتما به متخصص ارتوپدی مراجعه کرده و برای درمان و عمل بازسازی رباط صلیبی اقدام نمایند. این اقدام می‌تواند از وخامت و عواقب جدی در آینده جلوگیری کند.
درمان صافی کف پا در قم
سوالات متداول
بازسازی رباط صلیبی معمولاً در مواردیکه پارگی رباط صلیبی منجر به محدودیت شدید در فعالیت‌های روزمره یا ورزشی، آسیب به دیگر اجزای زانو، عدم بهبود با درمان‌های معمولی یا فرسایش و آسیب غضروف زانو شده باشد، لازم می‌شود. این روش به ویژه برای ورزشکاران و افراد فعال حیاتی است تا از آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود و کیفیت زندگی و فعالیت‌های ورزشی آن‌ها بهبود یابد. تصمیم نهایی برای انجام بازسازی رباط صلیبی باید توسط پزشک متخصص ارتوپدی با توجه به وضعیت و نیازهای خاص بیمار گرفته شود.
عمل پارگی رباط صلیبی زانو برای افرادی مناسب است که دارای پارگی کامل رباط صلیبی هستند و عمل‌های غیر تهاجمی و درمان‌های معمولی بهبودی مطلوبی نداشته‌اند. این افراد معمولاً زیر ۴۵ سال یا از ورزشکاران حرفه‌ای هستند و برخورداری از سلامت جسمی و عدم ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای را دارند. تصمیم نهایی برای انجام این عمل باید توسط پزشک متخصص ارتوپدی با توجه به شرایط فرد و نیازهای او گرفته شود.
شما به سه روش می‌توانید نوبت ویزیت دکتر معظمی‌پور را رزرو کنید:
- رزرو آنلاین نوبت از طریق سایت‌های دکترتو، نوبت دات ای ار و پذیرش ۲۴
- تماس با شماره تلفن ۰۹۳۵۱۰۲۴۲۹۴
- مراجعه حضوری به مطب دکتر به آدرس: قم – زنبیل‌آباد – ابتدای عطاران – پلاک ۳۳
هماهنگی عمل‌های ارتوپدی: ۰۹۱۹۱۴۸۷۶۶۸
