در زندگی روزمره، افراد ممکن است بر اثر حوادث مختلف مانند سقوط، لیز خوردگی یا حتی آسیب‌های ورزشی دچار شکستگی یا آسیب در استخوان‌ها شوند. در این شرایط، استفاده از روش‌های گچ‌گیری یا آتل‌بندی برای تثبیت و محافظت از اندام آسیب‌دیده ضروری است. این دو روش رایج برای بی‌حرکت کردن استخوان شکسته یا نواحی آسیب‌دیده به‌منظور جلوگیری از صدمه بیشتر و تسریع در روند بهبود مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه، با تفاوت گچ و آتل و همچنین مقایسه گچ و آتل از نظر کارایی و کاربرد آن‌ها آشنا خواهید شد.
تفاوت گچ و آتل
در ادامه به بررسی تفاوت آتل و گچ می‌پردازیم:
- پوشش اندام: بزرگترین تفاوت گچ و آتل در این است که گچ کل اندام را به‌طور کامل پوشش می‌دهد، درحالی‌که آتل تنها بخش‌هایی از عضو را بی‌حرکت می‌کند و باعث می‌شود که بیمار احساس راحت‌تری داشته باشد.
- وزن: مقایسه گچ با آتل نشان می‌دهد که گچ به دلیل مواد سنگین‌تری که دارد، وزن بیشتری نسبت به آتل دارد. در نتیجه، حمل گچ ممکن است سخت‌تر و ناراحت‌تر باشد.
- بی‌حرکتی کامل: مقایسه آتل و گچ نشان می‌دهد که گچ باعث بی‌حرکتی کامل و طولانی‌مدت عضو آسیب‌دیده می‌شود. اما در استفاده از آتل، بیمار به‌طور نسبی مقداری از حرکت را خواهد داشت و این ویژگی باعث می‌شود که آتل برای آسیب‌های جزئی‌تر مناسب‌تر باشد.
- دسترسی پزشک: هنگام استفاده از گچ، دسترسی پزشک به ناحیه آسیب‌دیده محدود می‌شود. درحالی‌که با آتل‌بندی، پزشک می‌تواند ناحیه آسیب‌دیده را راحت‌تر مشاهده و بررسی کند که این موضوع یکی دیگر از تفاوت آتل با گچ محسوب می‌شود.
- تشخیص سندرم کمپارتمان: یکی از دیگر از موارد مقایسه کامل گچ و آتل این است که تشخیص سندرم کمپارتمان (وضعیتی که به دلیل فشار زیاد درون ناحیه عضلانی ایجاد می‌شود) با گچ سخت‌تر است. در آتل‌بندی این تشخیص سریع‌تر و راحت‌تر صورت می‌گیرد.
- ثبات بیشتر در شکستگی‌های جدی: تفاوت گچ با آتل این است که در مواقع شکستگی‌های جابه‌جاشده یا موارد جدی‌تر، گچ ثبات بیشتری ارائه می‌دهد و احتمال جابه‌جایی استخوان‌ها کمتر است.
انواع آتل‌های دست و پا
آتل‌ها به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هرکدام برای نواحی خاص بدن و شدت‌های مختلف آسیب‌دیدگی طراحی شده‌اند. آتل‌های دست و آتل‌های پا به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند که بسته به موقعیت و نوع شکستگی استفاده می‌شوند.
آتل دست
- آتل بلند اندام فوقانی: از زیر بغل تا کف دست، برای تثبیت کامل دست با زاویه ۹۰ درجه در ناحیه آرنج را می‌پوشاند.
- آتل کوتاه اندام فوقانی: از آرنج تا نوک انگشتان دست ادامه دارد و ناحیه ساعد و کف دست را می‌پوشاند.
- آلنار گاتر: برای ناحیه ساعد در طرف استخوان النار و انگشت کوچک دست استفاده می‌شود.
- آتل انگشت: معمولاً از یک نوار آلومینیومی ساخته شده و در طول انگشت شکسته قرار می‌گیرد.
آتل پا
- آتل بلند اندام تحتانی: از ران تا کف پا، برای تثبیت مچ در زاویه ۹۰ درجه پوشانده می‌شود.
- آتل کوتاه اندام تحتانی: از زانو تا کف پا برای تثبیت مچ پا در زاویه ۹۰ درجه پوشانده می‌شود.
گچ گرفتن دست و پا چیست؟
گچ‌گیری، فرآیندی است که در آن یک ماده سخت و محکم به دور ناحیه آسیب‌دیده پیچیده می‌شود تا به تثبیت کامل و بی‌حرکتی استخوان کمک کند. گچ‌گیری اغلب برای شکستگی‌های شدید یا مواقعی که بی‌حرکتی کامل نیاز است، به‌کار می‌رود. این روش موجب می‌شود که اندام به‌طور کامل در جای خود ثابت بماند تا استخوان یا ناحیه آسیب‌دیده بدون حرکت اضافی بهبود یابد. گچ معمولاً از مواد سنتی مانند موسلین آغشته به سولفات کلسیم تشکیل شده است که با خشک شدن، یک قالب محکم دور عضو آسیب‌دیده تشکیل می‌دهد.
آتل دست و پا چیست؟
آتل‌ها یا اسپلینت‌ها وسایلی هستند که برای تثبیت نسبی اندام آسیب‌دیده به‌کار می‌روند و به نوعی از آن به‌عنوان روش مقایسه آتل با گچ یاد می‌شود. آتل‌ها برخلاف گچ، کل اندام را نمی‌پوشانند و معمولاً فقط بخشی از ناحیه را ثابت می‌کنند. این ویژگی باعث می‌شود که بیمار آزادی بیشتری در حرکت داشته باشد و پزشک نیز دسترسی راحت‌تری به ناحیه آسیب‌دیده داشته باشد.
مدت زمان نگهداری آتل و گچ
مدت زمان استفاده از آتل و گچ بستگی به نوع و شدت آسیب دارد. معمولاً در موارد اورژانسی آتل‌بندی به‌طور موقت و برای چند ساعت تا چند روز انجام می‌شود. اما در موارد بعد از جراحی و شکستگی‌های جدی، گچ یا آتل ممکن است برای چند هفته استفاده شود. مقایسه آتل و گچ نشان می‌دهد که آتل برای موارد موقتی و آسیب‌های جزئی و گچ برای آسیب‌های شدیدتر و بلندمدت مناسب‌تر است.
برداشتن گچ و آتل
برداشتن گچ با استفاده از یک اره خاص انجام می‌شود که بدون آسیب به پوست، گچ را برش می‌دهد. این فرآیند باید توسط یک متخصص انجام شود تا از هرگونه آسیب به بیمار جلوگیری شود. تفاوت گچ با آتل در این مرحله نیز وجود دارد؛ زیرا برداشتن آتل به راحتی و بدون ابزار خاصی انجام می‌شود.
مزایای آتل‌بندی نسبت به گچ‌گیری
این مزایا شامل موارد زیر است:
- استفاده آسان‌تر: مقایسه آتل با گچ نشان می‌دهد که آتل به راحتی نصب و برداشته می‌شود و این موضوع به تسریع در مراحل درمان کمک می‌کند.
- آزادی بیشتر در حرکت: بیمار با آتل امکان حرکت نسبی بیشتری دارد که در بهبود روحیه و سرعت روند درمان تأثیرگذار است.
- تشخیص سریع‌تر عوارض: با آتل، پزشک راحت‌تر می‌تواند عوارضی مانند سندرم کمپارتمان را تشخیص دهد.
معایب آتل‌بندی نسبت به گچ‌گیری
این معایب شامل موارد زیر است:
- نیاز به همکاری بیشتر بیمار: در مقایسه گچ و آتل می‌توان به این نکته اشاره کرد که برای استفاده صحیح از آتل، بیمار باید همکاری بیشتری داشته باشد. فراموشی یا عدم استفاده صحیح از آتل می‌تواند بر روند بهبود تأثیر منفی بگذارد.
- عدم ثبات کامل: در مقایسه با گچ، آتل ممکن است در تثبیت کامل عضو آسیب‌دیده ضعیف‌تر عمل کند و در شکستگی‌های شدید توصیه نمی‌شود.
مراقبت از گچ و آتل
مراقبت های استفاده از گچ و آتل شامل موارد زیر می‌شود:
خشک نگه‌داشتن گچ: گچ باید همواره خشک نگه داشته شود. رطوبت می‌تواند به ترک خوردن گچ و یا ایجاد عفونت‌های پوستی منجر شود.
تمیزی آتل: آتل‌ها باید همواره تمیز نگه‌داشته شوند و بیمار باید از فشار بیش از حد به آن‌ها خودداری کند.
در آخر...
تفاوت گچ و آتل در بسیاری از موارد به نوع و شدت آسیب بستگی دارد. برای شکستگی‌های شدید و مواردی‌که نیاز به بی‌حرکتی کامل است، گچ گرفتن بهترین گزینه است، درحالی‌که آتل به دلیل سبک‌تر بودن و امکان دسترسی بیشتر به ناحیه آسیب‌دیده در آسیب‌های کمتر شدید ترجیح داده می‌شود. مقایسه کامل گچ و آتل نشان می‌دهد که هرکدام از این دو روش در شرایط خاص خود مزایا و معایبی دارند و انتخاب بین آن‌ها باید توسط پزشک و بر اساس نوع آسیب و نیازهای بیمار انجام شود.
سوالات متداول
گچ کل ناحیه آسیب‌دیده را کاملاً بی‌حرکت می‌کند و برای تثبیت طولانی‌مدت مناسب است، درحالی‌که آتل بخشی از اندام را ثابت کرده و امکان حرکت نسبی را فراهم می‌کند. گچ سنگین‌تر و محکم‌تر است و معمولاً برای شکستگی‌های جدی‌تر استفاده می‌شود، اما آتل سبک‌تر بوده و دسترسی به ناحیه آسیب‌دیده آسان‌تر است.
در برخی موارد، در روزهای ابتدایی پس از شکستگی، به دلیل تورم اندام آسیب‌دیده، ابتدا از آتل برای بی‌حرکت کردن محل شکستگی استفاده می‌شود. پس از کاهش تورم طی چند روز، آتل به تدریج با گچ (Cast) جایگزین می‌گردد تا ثبات بیشتری ایجاد شود. همچنین، با گذشت زمان و کاهش بیشتر تورم در اندام، ممکن است گچ شل شود. در این شرایط، پزشک تصمیم می‌گیرد گچ را تعویض کرده یا مجدداً محکم کند تا روند بهبودی به درستی ادامه پیدا کند.
بله، اما انتخاب بین آتل و گچ به شدت و نوع آسیب بستگی دارد. آتل بیشتر برای آسیب‌های جزئی یا موقت مناسب است، درحالی‌که گچ برای شکستگی‌های جدی که نیاز به ثبات کامل دارند، استفاده می‌شود.
شما به سه روش می‌توانید نوبت ویزیت دکتر معظمی‌پور را رزرو کنید:
- رزرو آنلاین نوبت از طریق سایت‌های دکترتو، نوبت دات ای ار و پذیرش ۲۴
- تماس با شماره تلفن ۰۹۳۵۱۰۲۴۲۹۴
- مراجعه حضوری به مطب دکتر به آدرس: قم – زنبیل‌آباد – ابتدای عطاران – پلاک ۳۳
هماهنگی عمل‌های ارتوپدی: ۰۹۱۹۱۴۸۷۶۶۸
