درد دنبالچه، یک حالت ناراحت‌کننده نسبتاً متداول در قسمت پایینی ستون فقرات است، که این درد هنگام نشستن و ایستادن ناگهانی، شدت آن افزایش می‌یابد. این ناراحتی ممکن است ناشی از فعالیت‌هایی همچون زمین خوردن یا انجام ورزش‌های دوچرخه‌سواری باشد.
دنبالچه، یک ساختار مثلثی کوچک است که در انتهای پایینی ستون فقرات قرار دارد. زمانی که این استخوان آسیب می‌بیند، ممکن است فرد با درد مواجه شود که به آن به عنوان کوکسیدینیا (Coccidinia) اشاره میشود.
این درد می‌تواند تاثیرات منفی بر فعالیت‌های روزانه داشته باشد و در صورت عدم درمان، به یک ناراحتی غیرقابل تحمل تبدیل شود.
درد دنبالچه چیست؟
در اصطلاح پزشکی، درد دنباله یا دنبالچه با نام کوکسیدینیا شناخته میشود که افراد مبتلا به این وضعیت، حس درد را در اطراف استخوان مثلثی کوچک در انتهای ستون فقرات و بخش بالایی شکاف باسن تجربه می‌کنند. عبارت دنبالچه به دلیل شباهت این استخوان به منقار پرنده فاخته اختصاص یافته و این واژه از ریشه یونانی برگرفته شده است.
درد دنبالچه چقدر شدید است؟
درد در دنباله معمولاً با فشرده‌سازی مستقیم ناحیه یا زمانی که بیمار از حالت نشسته بلند میشود، افزایش می‌یابد. در برخی موارد، این درد به گونه‌ای شدید است که مشکلات در فعالیت‌های روزمره مانند رانندگی یا خم شدن ایجاد می‌کند. علایم اضافی می‌تواند شامل کمردرد، درد در باسن، درد در حین رابطه جنسی و درد در حین اجابت مزاج باشد.
این درد می‌تواند علائم مختلفی را نشان دهد که از جمله آسیب‌های مربوط به زایمان در زنان است. در دوره پایانی بارداری، درد در دنباله ممکن است شدت بیشتری پیدا کند. همچنین، زایمان ممکن است منجر به کشش زیاد در عضلات و رباط‌های مربوط به دنباله شود، که باعث دررفتگی نسبی آن میشود.
اضافه‌وزن نیز می‌تواند منجر به درد در دنباله شود، زیرا افراد مبتلا به اضافه‌وزن به فشار بیشتری درون لگنی واقعی یا فشار بیش از حد در حالت نشسته مستعدند.
علاوه بر این، درد در دنباله ممکن است ناشی از ضربه‌های شدید به پایه ستون فقرات مانند افتادن و سقوط روی باسن باشد. این ضربه‌ها می‌توانند باعث جابه‌جایی دنباله و تحرک نامعمولی آن شده و منجر به التهاب و درد مزمن شوند.
همچنین، آسیب‌های فشاری مکرر و فرسایش به دنبال آن سبب ایجاد کوکسیگودینیا میشود. گاهی اوقات، عواملی همچون بیماری‌های ستون فقرات، وضعیت نامناسب، فشرده شدن ریشه‌های عصبی یا عفونت در ناحیه آنورکتال می‌تواند باعث درد در دنباله شود.
در موارد نادرتر، کوکسیگودینیا ممکن است به دلیل وجود تومورها یا گسترش سرطان متاستاتیک ایجاد شود. در برخی موارد، این درد بدون وجود تغییرات پاتولوژیک آشکار مربوط به دنباله رخ می‌دهد (شکل ایدیوپاتیک).
آناتومی دنباله به این صورت است که بجز استخوان ابتدایی، سایر استخوان‌های کوچک به یکدیگر متصل شده‌اند. در قسمت جلویی دنباله، کمی انحنا و در قسمت عقب آن، فرورفتگی را مشاهده می‌کنیم. اطلاعاتی که ارائه شده است این است که استخوان خاجی (ساکروم) و استخوان دنباله به هم متصل هستند و به میزان بسیار کمی قابلیت حرکت دارند.
استخوان دنباله به ماهیچه سرینی بزرگ، عضلات مقعد و عضلات کف لگن متصل است؛ بنابراین اگر استخوان دنباله آسیب ببیند، ممکن است درد و ناراحتی به ناحیه پایین کمر، باسن و پاها انتقال یابد.
درد در ناحیه دنباله، به دلایل مختلفی پیش می‌آید و در بسیاری از موارد قابل درمان است. زمانی که دنباله آسیب می‌بیند، فرد ممکن است در هنگام نشستن، بلند شدن، رانندگی و خم شدن درد شدیدی را تجربه کند.
جا انداختن دنبالچه چگونه انجام میشود؟
درمان‌های دستی شامل دو روش اصلی است: دستکاری و جابجایی استخوان دنبالچه و یا ماساژ عضلات لگن (لواتور آنی و پیریفورمیس). این درمان‌ها به دو صورت خارجی و داخلی اجرا می‌شوند. در درمان دستی خارجی، از تکنیک‌های کششی برای کشیدن دنبالچه به‌سمت عقب و انقباض عضلات لگن استفاده میشود. اما در درمان دستی داخلی، با استفاده از دستکش و قرار دادن یک انگشت در مقعد، ماساژ عضلات و رباط‌های متصل به دنبالچه انجام میشود.
درمان خانگی برای دنبالچه
- استفاده از بالشتک ژاله‌ای هنگام نشستن
- پرهیز از نشستن طولانی مدت
- دوش آب گرم برای کاهش درد دنبالچه و شل شدن عضلات
- استفاده از داروی ایبوپروفن یا ناپروکسن از داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAID)
- استفاده از داروهای ملین برای اجابت مزاج بدون درد
- گذاشتن کمپرس سرد چندین بار در روز حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه روی ناحیه دردناک (مخصوصا روزهای ابتدایی کوکسیدینیا)
- گذاشتن کمپرس گرم روی استخوان دنبالچه هر روز حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه بعد از روزهای ابتدایی
- دوری از پوشیدن لباس‌های تنگ و تحت فشار، قرار دادن دنبالچه
در مواردی که ناهنجاری‌های پاها یا ستون فقرات وجود دارد، پزشک ممکن است برای درمان نرمی استخوان‌ها، استفاده از بریس را توصیه کند و در مواقعی که ناهنجاری‌های اسکلتی به شدت افزایش یافته باشند، عمل جراحی ممکن است ضروری باشد.
درمان درد دنبالچه غیر تهاجمی
روش‌های غیر تهاجمی برای کاهش التهاب و درمان درد دنبالچه قم با جزئیات زیر اجرا می‌شوند:
- استفاده از داروهای ضدالتهاب، قرص‌های درد دنبالچه و پمادهای مخصوص درمان درد دنبالچه در قم.
- استفاده از چسب کمر جهت حمایت و کاهش فشار در ناحیه دنبالچه.
- تنظیم فعالیت‌های فیزیکی با هدف بهبود حالت عمومی.
- استفاده از پک‌های آب سرد یا گرم برای کاهش درد و تسکین عضلات.
- تغییر برنامه غذایی به‌منظور تسهیل حرکت دستگاه گوارش و پیشگیری از یبوست.
- استفاده از بالش‌های مخصوص دنبالچه در نشستن در محیط‌هایی همچون سرکار، سر میز غذاخوری و پشت فرمان.
- تزریق کورتیکواستروئیدها و بی‌حس‌کننده‌ها جهت کاهش درد و التهاب، با توجه به محدودیت تعداد استفاده‌ها به ۲ یا حداکثر ۳ بار توسط پزشک ارتوپد.
- ماساژ درمانی برای تسکین و آرامش عضلات.
- تداخل طب سوزنی به‌منظور کاهش درد و بهبود وضعیت عمومی.
- با بادکش دنبالچه می‌توانید به کاهش درد در همان ناحیه کمک کنید.
حتما برای اجرای هر کدام از روش‌های درمانی با فوق تخصص دنبالچه مشورت کنید.
درمان نرمی استخوان در قم
درمان نرمی استخوان قم
آیا وزن بیش از حد باعث درد دنبالچه میشود؟
وزن بیش از حد می‌تواند به عنوان یک عامل موثر، منجر به درد در دنباله شود. این امر به این دلیل است که در حالت نشسته، فشار بیشتری بر ناحیه ساکروم وارد میشود که ممکن است با وضعیت نشستن نادرست همراه باشد.
ورزش‌هایی که احتمالاً باعث افزایش درد در دنباله می‌شوند، شامل اسب‌سواری، دوچرخه‌سواری، اسکیت و کیسه تماسی می‌شوند، زیرا این ورزش‌ها اغلب شامل فعالیت‌هایی هستند که افتادن روی باسن ممکن است باشد، از جمله فوتبال، اسکی، اسنو بورد و سایر ورزش‌ها.
همچنین، در صورتی که دنباله تحت کشش قرار گیرد و به سمت جلو دررفتگی کند، ممکن است شرایطی ایجاد شود که شلی دنباله روی استخوان خاجی یا یک جابه‌جایی طبیعی غیر قابل کاهش به جلو رخ دهد.
در بین عوامل موجب، شکستگی نیز ممکن است به عنوان یک احتمال در نظر گرفته شود که در صورت عدم درمان مناسب، می‌تواند به درد در ناحیه دنباله منجر شود.
علائم عفونت دنبالچه
علائم عفونت دنبالچه در اکثر موارد به دلیل بروز یک بیماری به نام کیست پایلونیدال یا کیست مویی ایجاد میشود. در واقع، موهای فراوان در منطقه دنبالچه، در زمان نشستن ممکن است شکسته شده و به داخل پوست فرو روند. این موضوع می‌تواند منجر به ایجاد علائم عفونت دنبالچه و درد استخوان دنبالچه شود.
بیشتر موارد عفونت‌های مثل کیست پایلونیدال به صورت درد دنبالچه اظهار می‌شوند، برای درمان، از روش‌های غیرجراحی به عنوان گزینه‌های اولیه و در موارد پیشرفته‌تر، از روش جراحی استفاده میشود.
چگونه می‌توان درد دنبالچه را تشخیص داد؟
بهتر است در نظر داشته باشید که درد محلی در منطقه ساکروم به تنهایی ممکن است به عنوان یک نشانه پیش‌بینی‌کننده خاص در نظر گرفته نشود، بنابراین منطقی است که مشکل را دست‌کم نگیرید و با یک متخصص تماس بگیرید که با اطمینان می‌تواند روش‌های تشخیصی را اعمال کند. در اولین جلسه، همواره توصیه میشود که با استفاده از یک پروسه تصویربرداری ساده و مقرون‌به‌صرفه مانند یک اشعه ایکس معمولی، اطلاعات اساسی در مورد مکان و وضعیت دنباله را ارائه دهید، که در دو زاویه استاندارد Antero-posterior و lateral قابل مشاهده باشد و سپس با مشکل مواجه شوید و بازخورد دریافت کنید.
در صورتی که این تصاویر کافی نباشند، امکان بررسی روابط مفصل و بافت نرم مانند رباط‌ها با استفاده از ام‌آرآی یا در موارد نادر با سونوگرافی وجود دارد. معمولاً اسکن سی‌تی‌اسکن برای شرایطی که شک به شکستگی یا ریزشکستگی وجود دارد مورد استفاده قرار می‌گیرد، که بازسازی دیجیتالی آناتومی استخوان می‌تواند برای تأیید یکپارچگی آن مفید باشد.
امپول برای درد دنبالچه
تزریق یک داروی تخصصی حساسیت زدایی (لیدوکائین) و استروئید (برای کاهش تحریک) در ناحیه استخوان دنبالچه می‌تواند به کاهش درد شما کمک کند. متخصص درمان درد دنبالچه با استفاده از جهت‌یابی تصویری برای اطمینان از کنترل تزریق در محدوده مناسب اقدام می‌کند. تسکین درد ممکن است ۱ هفته یا بیشتر طول بکشد و به منظور اطمینان از ماندگاری تزریق اصلی، بیماران ممکن است در طول یک سال حداکثر سه بار تزریق دریافت کنند.
بیشتر موارد عفونت‌های مثل کیست پایلونیدال به صورت درد دنبالچه اظهار می‌شوند، برای درمان، از روش‌های غیرجراحی به عنوان گزینه‌های اولیه و در موارد پیشرفته‌تر، از روش جراحی استفاده میشود.
پی آر پی برای درمان درد دنبالچه
یکی از روش‌های جدید و موثر برای درمان درد در دنباله، تزریق پلاسمای غنی از پلاکت به استخوان دنباله است. این روش، به عنوان پی‌آر‌پی شناخته میشود که در آن، پلاسمای خون بیمار با استفاده از فرآیند خاصی استخراج و با غنی‌سازی با پلاکت‌ها، تهیه میشود. سپس این پلاسمای غنی به ناحیه آسیب دیده در دنباله تزریق میشود تا به ترمیم و بازسازی بافت‌های اطراف دنباله کمک نماید. این روش، بدون نیاز به جراحی سنگین و بیهوشی انجام میشود و یکی از روش‌های موثر برای درمان دردهای شدید و مزمن در ناحیه دنباله محسوب میشود.
با تزریق پلاسمای غنی از پلاکت، غلظت پلاکت‌ها و فاکتورهای رشد در آن ناحیه از بدن افزایش می‌یابد که منجر به کاهش میزان التهاب‌ها و آسیب‌های فرد میشود. امروزه، تزریق پی‌آر‌پی برای مشکلات مانند درد زانو، کمردرد، دیسک گردن و غیره، انجام میشود و یکی از تکنیک‌های پزشکی رایج برای درمان مشکلات حرکتی به حساب می‌آید.
تزریق پی‌آر‌پی باید تنها توسط پزشک متخصص انجام شود تا بیمار از کاهش سریع درد دنباله بهره‌مند شود.
آیا درد دنبالچه بعد از جااندازی دررفتگی دنبالچه خوب می شود؟
ابتدا باید توجه داشته باشید که جاانداختن استخوان دنباله تنها باید توسط یک پزشک متخصص در زمینه طب فیزیکی انجام شود. این پزشک متخصص از تکنیک‌های دستی، کشش عضلانی، ماساژ و حرکات کایروپراکتیک برای درمان جااندازی دنباله استفاده می‌کند تا استخوان دنباله را به موقعیت اصلی‌اش بازگرداند. در برخی موارد، پس از جااندازی دنباله، درد بیمار کاهش می‌یابد و گاهی اوقات تاثیر قابل توجهی ندارد. بنابراین، پس از جااندازی دررفتگی استخوان دنباله، استفاده از ورزش‌های اصلاحی و تکنیک‌های فیزیوتراپی برای درمان کامل درد توصیه میشود تا از بروز دوباره این مشکل جلوگیری و بهبودی دائمی حاصل شود.
عوامل موثر در به وجود آمدن درد دنبالچه
شدت این درد می‌تواند از سطح خفیف تا بسیار شدید، همچون احساس یک ضربه خنجر، متغیر باشد. افراد مختلف پس از گذشت یک یا دو هفته بهبود می‌یابند، اما برخی دیگر ممکن است ماه‌ها از این مشکل رنج ببرند. عوامل مختلفی که می‌توانند به ایجاد درد دنبالچه منجر شوند، شامل:
- تروماهای خارجی مثل کبودی، شکستگی یا دررفتگی
- تروماهای داخلی مثل ضربه شدید به دلیل موارد مختلف
- عوامل دیگر از قبیل عفونت، آبسه یا تومور
علت درد دنبالچه در هنگام نشستن
بعضی افراد هنگام نشستن، در نواحی انتهایی کمر و باسن خود درد تیز و شدیدی را احساس می‌کنند که ممکن است نشان دهنده وجود التهاب و آسیب در استخوان دنباله باشد.
موارد زیر از جمله دلایل رایج درد در استخوان دنباله هنگام نشستن هستند:
- شکستگی یا دررفتگی دنباله (ترومای خارجی): ضربه مستقیم به استخوان دنباله یا دررفتگی آن، منجر به التهاب دنباله و درد هنگام نشستن میشود.
- وجود التهاب، عفونت، آبسه و تومور: عفونت و التهاب مفصلی در مناطق مجاور استخوان دنباله، می‌تواند باعث تشدید درد در هنگام نشستن شود.
- وضعیت نادرست بدن هنگام نشستن: خم شدن بدن یا قرار دادن باسن روی سطوح سخت، فشار زیادی بر استخوان دنباله وارد می‌کند که پس از مدتی منجر به درد میشود.
- ضربه ناشی از زایمان سخت یا نشستن طولانی مدت روی سطوح باریک یا سخت (ترومای داخلی).
- کوتاهی و اختلال عضلات کف لگن.
در صورت تجربه درد شدید و آزاردهنده هنگام نشستن، توصیه میشود به دکتر متخصص ستون فقرات مراجعه کنید تا وضعیت استخوان دنباله شما بررسی شود.
در آخر...
درد دنبالچه یک مسأله رایج در پایین ستون فقرات است که ممکن است در نشستن یا ایستادن ناگهانی افزایش یابد. این درد می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و معمولاً به کوکسیدینیا نیز معروف است. عوامل مختلفی مثل تروماها و عفونت‌ها می‌توانند این درد را ایجاد کنند. روش‌های درمانی از جمله درمان‌های دستی، درمان‌های خانگی و روش‌های غیرتهاجمی نیز برای تسکین درد مورد استفاده قرار می‌گیرند. در صورت نیاز، تزریق داروهای حساسیت‌زای لیدوکائین و استروئید نیز بهبود موقتی میابد. برای موارد پیشرفته‌تر و علائم عفونت دنبالچه، رویکردهای جراحی در نظر گرفته میشود.
