آرتروز انگشتان دست یکی از بیماری‌هایی است که می‌تواند باعث درد، تورم و محدودیت در حرکت انگشتان شود. این عارضه به‌طور تدریجی تأثیرات زیادی بر فعالیتهای روزمره فرد می‌گذارد و مشکلات مختلفی را برای انجام کارهای ساده ایجاد می‌کند. شاید شما نیز از درد و ناراحتی‌های انگشتان دست خود رنج می‌برید و این مسئله شما را به فکر انداخته است که آیا این مشکلات ناشی از آرتروز انگشتان دست است؟ آیا شما در معرض خطر این بیماری قرار دارید؟ آیا علائم و نشانه‌های آرتروز را می‌شناسید؟ در این مقاله، به بررسی آرتروز انگشتان دست و درمان آن پرداخته و همچنین تمرینات درمانی مؤثری را معرفی خواهیم کرد.
آرتروز انگشتان دست چیست؟
آرتروز انگشت دست نوعی آرتروز است که معمولاً در اثر افزایش سن و تحلیل غضروف‌های مفصلی ایجاد میشود. این بیماری می‌تواند به‌ویژه در مفصل انگشت شست و مفصل کارپومتاکارپال، که در ارتباط با استخوان‌های مچ و دست است، رخ دهد. این مشکل با گذر زمان می‌تواند دامنه حرکتی مفاصل انگشتان را کاهش داده و حتی باعث بروز ناهنجاری‌های ظاهری در انگشتان دست شود. آرتروز انگشتان دست به‌طور عمده موجب درد مزمن و محدودیت در انجام فعالیتهای روزانه میشود.
گروه‌های در معرض خطر ابتلا به آرتروز انگشت دست
این بیماری بیشتر در گروه‌های خاصی از افراد شایع است، به‌ویژه:
زنان: به‌طور کلی زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به آرتروز انگشتان دست قرار دارند.
افراد بالای ۴۰ سال: با افزایش سن، احتمال ابتلا به آرتروز افزایش می‌یابد.
افراد چاق یا دارای اضافه وزن: وزن اضافی می‌تواند فشار بیشتری بر مفاصل وارد کند و خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهد.
افراد با سابقه مشکلات مفصلی ارثی: افرادی که سابقه بیماریهای مفصلی مانند نقص مفاصل یا سستی رباط‌ها دارند، بیشتر در معرض این عارضه قرار دارند.
افراد با آسیبهای قبلی به انگشتان دست: آسیبهای وارده به انگشتان مانند شکستگی یا کشیدگی می‌توانند احتمال بروز آرتروز را افزایش دهند.
افراد با مشاغل خاص: افرادی که به‌طور مکرر از دست‌های خود استفاده می‌کنند و فشار زیادی روی انگشت شست خود وارد می‌آورند، مانند کارگران، موسیقی‌دان‌ها و افرادی که در کارهای دستی مشغول هستند، ممکن است بیشتر در معرض آرتروز انگشت دست قرار گیرند.
علائم آرتروز انگشتان دست
آرتروز انگشت دست ممکن است با علائم و نشانه‌های مختلفی همراه باشد. برخی از مهم‌ترین علائم آن عبارت‌اند از:
درد مزمن: شایع‌ترین علامت آرتروز انگشتان، درد مزمن و تشدید شونده در انگشتان است. این درد ممکن است با انجام فعالیتهای ساده مانند باز کردن درب شیشه یا استفاده از دست برای انجام کارهای روزمره بدتر شود.
تورم: تورم مفاصل انگشتان یکی دیگر از نشانه‌های آرتروز است. در برخی موارد، تورم آن‌قدر زیاد میشود که فرد نمی‌تواند انگشتان خود را به‌راحتی خم کند. پوست اطراف مفاصل نیز قرمز و پف کرده به نظر می‌رسد.
گرم شدن ناحیه مفصل: احساس گرما در زیر پوست یکی دیگر از علائم این بیماری است که ناشی از التهاب زیاد مفصل است.
سفتی مفاصل: مفاصل انگشتان به‌طور تدریجی سفت شده و دامنه حرکتی فرد کاهش می‌یابد. این مسئله می‌تواند انجام بسیاری از کارهای روزانه را مشکل کند.
ناهنجاری‌های مفصلی: آرتروز انگشت دست می‌تواند موجب تغییر شکل انگشتان شود. به‌عنوان مثال، انگشتان ممکن است به‌طور غیرطبیعی خم شوند، وضعیتی که به نام بوتونیه شناخته میشود.
بی‌حسی و گزگز: در برخی موارد، احساس سوزن‌سوزن یا بی‌حسی در انگشتان نیز مشاهده میشود. این علامت می‌تواند به فشردگی عصب‌ها مرتبط باشد.
برآمدگی استخوانی: در اثر آرتروز، ممکن است برآمدگی‌هایی در مفاصل انگشتان ایجاد شود. این برآمدگی‌ها ناشی از سفت شدن و گره‌خوردگی استخوانها است.
کاهش قدرت دست: افراد مبتلا به آرتروز ممکن است در انجام فعالیتهای ساده مانند باز کردن شیر آب یا چرخاندن کلید نیز با مشکل مواجه شوند.
تغییرات ناخن‌ها: در برخی موارد، تغییراتی در شکل و ظاهر ناخن‌ها به‌وجود می‌آید که ناشی از التهاب مفاصل است. ممکن است ناخن‌ها ضخیم شوند یا سوراخ‌هایی در آن‌ها دیده شود.
صدای تق‌تق: در زمان حرکت انگشتان، ممکن است صدای تق‌تق یا ساییده شدن از مفاصل شنیده شود.
علل بروز آرتروز انگشت دست
آرتروز انگشت دست می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود، از جمله:
افزایش سن: یکی از عوامل اصلی بروز آرتروز در انگشتان دست، افزایش سن است. با بالا رفتن سن، غضروف‌های مفصلی تحلیل می‌روند و احتمال بروز این بیماری بیشتر میشود.
آسیبهای قبلی: ضربه‌ها و شکستگی‌های قبلی انگشتان می‌توانند زمینه‌ساز بروز آرتروز شوند.
چاقی: اضافه وزن می‌تواند فشار بیشتری به مفاصل وارد کرده و موجب آسیب به غضروف‌ها و بروز آرتروز شود.
مشکلات ارثی: برخی از بیماریهای مفصلی ارثی می‌توانند خطر ابتلا به آرتروز انگشت دست را افزایش دهند.
فعالیتهای مکرر و سنگین: افرادی که به‌طور مکرر و بیش از حد از انگشتان خود استفاده می‌کنند، به‌ویژه انگشت شست، ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز قرار داشته باشند.
تشخیص آرتروز انگشت دست
برای تشخیص آرتروز انگشتان دست، پزشک از روش‌های مختلفی استفاده می‌کند که شامل معاینه فیزیکی و تصاویر رادیولوژیکی است:
معاینه فیزیکی
در این معاینه، پزشک ابتدا به بررسی مفصل آسیب‌دیده پرداخته و سوالاتی را از شما می‌پرسد. پس از آن با لمس انگشت و اعمال فشار، سعی می‌کند حرکت غیرطبیعی مفصل را شبیه‌سازی کند. صدای تق‌تق یا درد در هنگام انجام این آزمایش می‌تواند نشان‌دهنده فرسودگی غضروف و استخوانها باشد.
تصویر برداری‌های تخصصی
برای تشخیص دقیق‌تر، پزشک ممکن است از تصویربرداری‌هایی مانند اشعه ایکس یا MRI استفاده کند. این تصاویر می‌توانند به وضوح آسیبهای غضروفی، تشکیل زائده‌های استخوانی یا کاهش فضای مفصلی را نشان دهند.
روش‌های درمان آرتروز دست و انگشتان
درمان آرتروز انگشت دست به دو دسته درمانهای غیرجراحی و جراحی تقسیم میشود. ابتدا از روش‌های غیرجراحی برای کاهش درد و التهاب استفاده میشود، در صورت عدم پاسخ‌دهی، درمانهای جراحی به‌کار می‌آیند.
درمانهای اولیه
برای کاهش درد و تورم، روش‌هایی مانند کمپرس سرد و گرم پیشنهاد میشود.
کمپرس سرد و گرم: در ابتدای بروز درد و تورم از کمپرس سرد (۵ تا ۱۵ دقیقه) استفاده کنید. پس از دو روز میتوانید کمپرس گرم را امتحان کنید. اگر با این روش‌ها بهبودی حاصل نشد، مشورت با پزشک برای مصرف دارو توصیه میشود.
داروی آرتروز انگشتان دست
برای کاهش درد و التهاب از داروهای ضد التهاب مانند ناپروکسن، ایبوپروفن، استامینوفن و داروهای موضعی مانند کپسایسین و دیکلوفناک استفاده میشود.
آتل‌بندی
استفاده از آتل انگشت باعث محدود کردن حرکت انگشت و کاهش فشار و درد میشود. این آتل‌ها به بهبود وضعیت مفصل در هنگام استراحت کمک می‌کنند و ممکن است در شب‌ها یا به‌طور مستمر استفاده شوند.
تزریق درمانی
اگر درمانهای غیرجراحی مؤثر نباشند، پزشک ممکن است تزریق کورتیکواستروئید را توصیه کند. این تزریق‌ها به کاهش التهاب و درد کمک زیادی می‌کنند.
فیزیوتراپی
در این روش از تمرینات تخصصی و درمانهای فیزیکی برای تقویت عضلات و کاهش درد استفاده میشود. فیزیوتراپی شامل تکنیک‌های مختلفی است:
- لیزرتراپی: لیزر با کمک کاهش التهاب، به بهبودی سریع‌تر بافت‌ها کمک می‌کند.
- مگنت‌تراپی: نیروی مغناطیسی به تسکین درد و تسریع فرآیند جوش خوردن استخوانها و بافت‌ها کمک می‌کند.
- کایروپراکتیک: این روش دستی باعث کاهش تورم و درد با اصلاح وضعیت مفصل میشود.
- تحریک الکتریکی: جریان الکتریکی به ترمیم بافت‌ها و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک می‌کند.
جراحی
اگر آرتروز انگشت به درمانهای غیرجراحی پاسخ ندهد، متخصص آرتروز انگشتان دست ممکن است جراحی را پیشنهاد دهد. این جراحی‌ها معمولاً سرپایی و با هدف کاهش درد و بهبود عملکرد انگشتان انجام می‌شوند:
- خشک کردن مفصل (فیوژن): در این روش، دو استخوان تشکیل‌دهنده مفصل به هم متصل می‌شوند. این عمل بیشتر برای افراد جوانی که فعالیتهای سنگین انجام می‌دهند مفید است.
- تعویض مفصل انگشت: در این جراحی، مفصل آسیب‌دیده با یک مفصل مصنوعی جایگزین میشود. این عمل بیشتر در افراد مسن که نیاز به حفظ حرکت مفصل دارند انجام میشود.
بازسازی مفصل انگشت: در این عمل، آسیبهای غضروفی از بین می‌روند و بافت نرم جایگزین میشود تا حرکت مفصل حفظ گردد و درد کاهش یابد.
درمان خانگی آرتروز انگشت دست
اگر آرتروز به شما آسیب می‌زند، میتوانید با انجام برخی روش‌های خانگی، از مشکلات ناشی از آن کاسته و زندگی روزمره خود را تسهیل کنید:
استراحت دادن به دست‌ها: اگر کارهای دفتری انجام می‌دهید، زمان‌هایی برای استراحت در نظر بگیرید و از فشار مداوم به انگشتان جلوگیری کنید.
استفاده از گرما: کمپرس گرم می‌تواند به تسکین درد و کاهش سفتی مفاصل کمک کند.
سبک زندگی مناسب: از لباس‌های زیپ‌دار به جای دکمه‌دار استفاده کنید و وسایل سبک‌تری را برای حمل انتخاب کنید.
مصرف داروهای ضدالتهاب: داروهایی مانند ناپروکسن یا دیکلوفناک می‌توانند در کاهش التهاب و درد مؤثر باشند.
استفاده از آتل‌ها یا انگشت‌بندها: این وسایل از حرکت اضافی انگشت جلوگیری کرده و به کاهش درد کمک می‌کنند.
با انجام این اقدامات، میتوانید از شدت درد و مشکلات ناشی از آرتروز کاسته و فعالیتهای روزانه خود را با راحتی بیشتری انجام دهید.
سخن پایانی
در نتیجه، آرتروز انگشت دست می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی افراد داشته باشد، اما با پیشگیری از آرتروز انگشت و استفاده از روش‌های درمانی مناسب، میتوان درد و التهاب را کاهش داده و حرکت مفصل را حفظ کرد. از درمانهای غیرجراحی مانند دارو، فیزیوتراپی و کمپرس‌های گرم و سرد گرفته تا جراحی در موارد پیشرفته، همه این روش‌ها می‌توانند به بهبود وضعیت بیمار کمک کنند. همچنین، انجام تمرینات ورزشی و استفاده از روش‌های خانگی می‌تواند تسکین‌دهنده باشد و به حفظ توانمندی انگشتان کمک کند.
سوالات متداول
چه عواملی باعث آرتروز انگشتان دست میشود؟
عوامل اصلی شامل افزایش سن، آسیبهای قبلی، چاقی، فعالیتهای تکراری و برخی بیماریهای ارثی هستند.
چگونه میتوان آرتروز انگشتان دست را از سایر بیماریهای مفصلی تشخیص داد؟
با بررسی علائم خاص مانند درد، تورم، سفتی مفصل و آزمایشهای تصویربرداری مانند اشعه ایکس یا MRI میتوان تشخیص دقیقی انجام داد
برای تشخیص آرتروز انگشتان دست چه آزمایشهایی انجام میشود؟
معمولاً آزمایشهای تصویربرداری مانند اشعه ایکس یا MRI برای مشاهده تغییرات غضروف و استخوانها و معاینه فیزیکی انجام میشود.
آیا آرتروز انگشتان دست قابل درمان است؟
آرتروز قابل درمان نیست، اما با درمانهای مختلف مانند دارو، فیزیوتراپی و در موارد پیشرفته جراحی، میتوان علائم آن را کنترل و کیفیت زندگی را بهبود بخشید
چه ورزش‌هایی برای آرتروز انگشتان دست مفید است؟
تمریناتی مانند خم کردن انگشتان، مشت کردن دست، باز و بسته کردن انگشتان و فشردن توپ نرم می‌توانند به تقویت مفاصل و کاهش درد کمک کنند.
چگونه نوبت دکتر معظمی پور، جراح و متخصص ارتوپدی را رزرو کنیم؟
شما به سه روش میتوانید نوبت ویزیت دکتر معظمیپور را رزرو کنید:
- رزرو آنلاین نوبت از طریق سایتهای دکترتو، نوبت دات ای ار و پذیرش ۲۴
- تماس با شماره تلفن ۰۹۳۵۱۰۲۴۲۹۴
- مراجعه حضوری به مطب دکتر به آدرس: قم – زنبیلآباد – ابتدای عطاران – پلاک ۳۳
هماهنگی عملهای ارتوپدی: ۰۹۱۹۱۴۸۷۶۶۸
