در هر ۱۰۰۰ نوزاد، یک نوزاد باحالت پا چنبری یا کلاب فوت به دنیا می‌آید. این وضعیت معمولاً با خم‌شدن پاها و حالت لبخندی در نوزادان همراه است. اکثراً نوزادان با پای پرانتزی از نظر سلامتی کامل هستند، اما اگر این وضعیت درمان نشود، ممکن است در آینده با مشکلات راه‌رفتن همراه با درد مواجه شوند. بیش از نیمی از نوزادان پا چنبری، هر دوپایشان از این وضعیت رنج می‌برند. برای آشنایی بیشتر با این مسئله و روش‌های درمان کلاب فوت، در ادامه با ما همراه باشید.
کلاب فوت در نوزاد: شناخت، علت‌ها و درمان
پا چنبری یا کلاب فوت بیماری مادرزادی است که از بدو تولد وجود دارد و باعث خم‌شدن پاهای نوزاد به سمت داخل یا پایین می‌شود. این مشکل اغلب در یک پا، گاهی هم در هر دو پا با شدت متفاوت ظاهر می‌شود. در نوزادان مبتلا، تاندون‌هایی که ماهیچه‌های ساق پا را به پاشنه متصل می‌کنند، کوتاه می‌شوند و این باعث خروج پا از فرم طبیعی خود می‌شود. باتوجه‌به شیوع این بیماری، حدود ۱ نوزاد از هر ۱۰۰۰ نوزاد متولد شده در ایالات متحده با این مشکل روبه‌رو می‌شود. معمولاً پسران دوبرابر بیشتر احتمال دارند که با بیماری کلاب فوت متولد شوند.
اکثر نوزادان با پای پرانتزی سالم هستند و در درصد کمی از موارد، این مشکل به‌عنوان بخشی از بیماری‌های جدی‌تر مثل اسپینا بیفیدا ظاهر می‌شود. با انجام درمان در دوران نوزادی، می‌توان این وضعیت را اصلاح کرد و نوزادان به طور طبیعی در آینده حرکت کنند. اگرچه این بیماری به‌خودی‌خود دردی ندارد، اما در صورت عدم درمان ممکن است مشکلات راه‌رفتن را در آینده به همراه داشته باشد. به همین دلیل، شروع درمان پا چنبری باید در یک یا دو هفته از تولد صورت گیرد. شما باید برای درمان این بیماری به بهترین ارتوپد نزدیک محل زندگی خود مراجعه کنید.
علل پا چنبری
علت دقیق پاچنبری هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد آن نقش دارند.
عوامل ژنتیکی
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از والدین یا خواهر و برادر فردی به پاچنبری مبتلا باشد، احتمال ابتلای فرزند یا دیگر اعضای خانواده نیز افزایش می‌یابد.
- ناهنجاری‌های کروموزومی: برخی از ناهنجاری‌های کروموزومی مانند سندرم داون، می‌توانند با افزایش خطر ابتلا به پاچنبری همراه باشند.
عوامل محیطی
- وضعیت جنین در رحم: گاهی اوقات، موقعیت نامناسب جنین در رحم مادر می‌تواند باعث فشار بر پا و ایجاد تغییر شکل در آن شود.
- عوامل ناشناخته: برخی از عوامل محیطی مانند تغذیه مادر در دوران بارداری، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص یا عفونت‌های دوران بارداری، ممکن است در ایجاد پاچنبری نقش داشته باشند.
نکته مهم: در بسیاری از موارد، علت دقیق پاچنبری مشخص نمی‌شود و پزشکان آن را به عنوان یک عارضه مادرزادی ایدیوپاتیک (با علت ناشناخته) در نظر می‌گیرند.
عوامل خطر برای پاچنبری
علاوه بر عوامل ژنتیکی و محیطی، برخی عوامل دیگر نیز می‌توانند خطر ابتلا به پاچنبری را افزایش دهند:
- جنسیت: پسران بیشتر از دختران به پاچنبری مبتلا می‌شوند.
- چندقلویی: دوقلوها و چندقلوها بیشتر در معرض خطر ابتلا به پاچنبری هستند.
- سایر ناهنجاری‌های مادرزادی: پاچنبری ممکن است همراه با سایر ناهنجاری‌های مادرزادی مانند اسپینا بیفیدا یا دیسپلازی هیپ رخ دهد.
ظاهر کلاپ فوت یا پا چنبری
پا چنبری، یک وضعیت متنوع است و این حالت می‌تواند از خفیف تا شدید باشد. در این وضعیت، ممکن است پا به سمت داخل کمی چرخیده و شکل کف پا تا حدودی تغییر کند. پا چنبری خفیف ممکن است به طور ظاهری کمتر به چشم بیاید، تا حالت‌های شدیدتر که با تغییرات چشمگیرتری در ظاهر کف پا و ساق همراه می‌شود، حالت‌های متنوعی از این وضعیت وجود دارد که در ادامه مقاله به برخی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
انواع پا چنبری: مدل‌ها و اهمیت درمان
پا چنبری به طور عمده به دو گروه تقسیم می‌شود:
- پا چنبری ایزوله (ایدیوپاتیک یا بدون علت مشخص): شایع‌ترین نوع پا چنبری، به‌خصوص در کودکان بدون مشکلات پزشکی دیگر. این نوع بیشتر در کودکان بدون مشکلات پزشکی دیگر ظاهر می‌شود و اغلب به‌سرعت به درمان واکنش نشان می‌دهد.
- پا چنبری غیر ایزوله: همراه با اختلالات عصبی و عضلانی، آرتروگریپوز، یا شکاف مهره. این نوع پا چنبری با اختلالات دیگر همراه است و در صورت همراهی با بیماری‌های عصبی عضلانی، ممکن است به درمان ارتوپدی مقاوم‌تر نیاز داشته باشد و به جراحی‌های چندگانه احتیاج پیدا کند.
اهمیت درمان: بدون توجه به‌شدت یا نوع پا چنبری، درمان ضروری است. در صورت عدم درمان، کودک ممکن است با مشکلات راه‌رفتن و در آینده با درد و محدودیت‌های شدید مواجه شود. والدین باید اطمینان حاصل کنند که با درمان مناسب ارتوپدی، فرزندشان قادر به داشتن یک زندگی طبیعی و فعال خواهد بود.
علائم: شناخت و تشخیص آسان در نوزادان
تشخیص کلاب فوت در نوزادان عموماً کاری پیچیده نیست و از طریق بررسی فیزیکی به‌سادگی امکان‌پذیر است. در برخی موارد، از انجام سونوگرافی در مراحل پایانی بارداری هم می‌توان برای تشخیص این بیماری استفاده کرد. علائم پا چنبری متفاوت است؛ ولی به‌راحتی توسط متخصص تشخیص داده می‌شود. برخی از علائم این وضعیت عبارت‌اند از:
- پا به سمت پایین خم شده و انگشتان پا ممکن است به سمت داخل خم شوند.
- ظاهر پا به سمت پهلو یا گاهی وارونه است.
- طول پا ممکن است به مقداری کمتر از پای دیگر باشد.
- عضلات ساق پا در پای آسیب‌دیده ممکن است به طور کامل رشد نکرده باشند.
- محدودیت در دامنه حرکت پا امکان‌پذیر است.
- در حالت‌های شدید، پا ممکن است به طور کامل وارونه شود.
این نشانه‌ها، توسط متخصصان به‌عنوان علائم پا چنبری تشخیص داده می‌شوند.
پیش‌آگهی پا چنبری
پاچنبری یا کلاب فوت یک ناهنجاری مادرزادی شایع است که با تشخیص و درمان زودهنگام، پیش‌آگهی بسیار خوبی دارد. با پیشرفت‌های اخیر در روش‌های درمانی، اکثر کودکان مبتلا به پاچنبری می‌توانند زندگی فعال و عادی داشته باشند.
عوامل موثر بر پیش‌آگهی پاچنبری
- زمان شروع درمان: هرچه درمان زودتر آغاز شود، نتیجه بهتر خواهد بود. درمان در هفته‌های اول پس از تولد، بهترین نتایج را به همراه دارد.
- شدت بیماری: شدت پاچنبری و انعطاف‌پذیری مفاصل پا، بر روی مدت زمان و نوع درمان تاثیر می‌گذارد.
- همکاری خانواده: همکاری والدین و انجام دقیق دستورات پزشک، نقش مهمی در موفقیت درمان دارد.
- نوع درمان: روش‌های درمانی مختلفی برای پاچنبری وجود دارد و انتخاب روش مناسب، توسط پزشک متخصص بر اساس شرایط هر بیمار انجام می‌شود.
پیش‌آگهی کلی
با درمان مناسب، اکثر کودکان مبتلا به پاچنبری می‌توانند:
- راه رفتن طبیعی: با انجام تمرینات فیزیوتراپی و استفاده از وسایل کمکی، کودکان می‌توانند راه رفتن طبیعی را یاد بگیرند.
- فعالیت‌های ورزشی: بسیاری از کودکان مبتلا به پاچنبری می‌توانند در فعالیت‌های ورزشی شرکت کنند و زندگی فعالی داشته باشند.
- زندگی مستقل: با درمان موفقیت‌آمیز، این کودکان می‌توانند زندگی مستقل و بدون محدودیت داشته باشند.
عواملی که ممکن است بر پیش‌آگهی تاثیر منفی بگذارند
- تاخیر در شروع درمان: شروع دیرهنگام درمان، ممکن است نتایج درمان را تحت تاثیر قرار دهد و نیاز به درمان‌های طولانی‌تر و پیچیده‌تر باشد.
- عدم همکاری خانواده: عدم همکاری والدین در انجام تمرینات و استفاده از وسایل کمکی، می‌تواند بر روند درمان تاثیر منفی بگذارد.
- وجود ناهنجاری‌های همراه: اگر پاچنبری همراه با سایر ناهنجاری‌های مادرزادی باشد، ممکن است درمان پیچیده‌تر شود.
درمان پاچنبری در نوزادان
درمان پاچنبری نوزاد از اولین لحظات تولد شروع می‌شود. باتوجه‌به اینکه نوزادان تا زمانی که راه‌رفتن را یاد نگیرند از پاهای خود استفاده نمی‌کنند، ابتدای تولد بهترین زمان برای درمان پا چنبری است.
جراحی پا چنبری:
درصورتی‌که تاندون‌ها و بافت‌های پای نوزاد خیلی کوتاه باشند، جراحی بهترین راهکار برای درمان کلاب فوت است. این جراحی معمولاً در سنین ۶ ماهگی تا یک‌سالگی انجام می‌شود. در این عمل جراحی، زانو به زاویه پا اصلاح می‌شود و با قراردادن پا در گچ، برای مدتی پایدار می‌شود. پس از جراحی، اغلب نیاز است که کودک از کفش‌های ویژه برای مدت ۱ سال استفاده کند.
درمان پونستی (Ponseti):
در این روش از گچ به‌تنهایی برای اصلاح زاویه پا استفاده می‌شود. پزشک پا را به سمت موقعیت صحیح کشیده و سپس یک‌لایه گچ روی آن قرار می‌دهد تا آن را در آنجا نگه دارد. هر هفته گچ برداشته شده و زاویه پا مجدداً اصلاح می‌شود. این فرایند ادامه دارد تا زمانی که پا به طور کامل در موقعیت صحیح قرار گیرد که معمولاً چند ماه طول می‌کشد.
گاهی اوقات، پزشک بخشی از تاندون آشیل را که پاشنه پای نوزاد را به ماهیچه ساق پای او متصل می‌کند، ببندد. این کار به تاندون اجازه می‌دهد تا به‌اندازه طبیعی رشد کند. پس از اتمام این دوره درمان، احتمالاً کودک باید چندین ماه از کفش‌های ویژه استفاده کند و همراه با آن تمرینات ورزشی مناسب را انجام دهد. از پزشک اطفال خود بخواهید تا شما را به یک پزشک ارتوپد باتجربه در زمینه درمان پا چنبری در قم ارجاع دهد.
اهمیت تشخیص زودهنگام پاچنبری در بهبود نتایج درمانی
پاچنبری یا کلاب فوت یک ناهنجاری مادرزادی است که در آن پای نوزاد به سمت داخل و پایین چرخیده است. تشخیص زودهنگام و شروع درمان فوری این عارضه، نقش بسیار مهمی در بهبود نتایج درمانی و داشتن یک زندگی عادی برای کودک دارد.
چرا تشخیص زودهنگام اهمیت دارد؟
- انعطاف‌پذیری بافت‌ها: در نوزادان تازه متولد شده، بافت‌های پا نرم‌تر و انعطاف‌پذیرتر هستند. این امر باعث می‌شود که اصلاح ناهنجاری با روش‌های غیرجراحی مانند گچ‌گیری سریالی، آسان‌تر و موثرتر باشد.
- جلوگیری از عوارض: اگر پاچنبری درمان نشود، می‌تواند باعث ایجاد عوارضی مانند درد مزمن، محدودیت حرکتی، تغییر شکل دائمی استخوان‌ها و مشکلات در راه رفتن شود. تشخیص زودهنگام و شروع درمان به موقع، از بروز این عوارض جلوگیری می‌کند.
- بهبود عملکرد پا: درمان زودهنگام باعث می‌شود که پا به تدریج به شکل طبیعی خود نزدیک شود و عملکرد آن بهبود یابد.
- کاهش نیاز به جراحی: در بسیاری از موارد، تشخیص زودهنگام و شروع درمان غیرجراحی، نیاز به جراحی را کاهش می‌دهد یا به طور کامل از آن جلوگیری می‌کند.
فواید تشخیص زودهنگام
- کاهش درد و ناراحتی: درمان زودهنگام باعث کاهش درد و ناراحتی ناشی از پاچنبری می‌شود.
- افزایش اعتماد به نفس: کودکانی که به موقع درمان می‌شوند، اعتماد به نفس بیشتری دارند و راحت‌تر در فعالیت‌های اجتماعی شرکت می‌کنند.
- بهبود کیفیت زندگی: با درمان مناسب، کودکان مبتلا به پاچنبری می‌توانند زندگی فعال و مستقلی داشته باشند.
عوارض پا چنبری
پاچنبری یا کلاب فوت اگر به موقع و به طور کامل درمان نشود، می‌تواند عوارض جدی و طولانی مدتی برای فرد ایجاد کند. این عوارض نه تنها بر روی ظاهر پا تاثیر می‌گذارند، بلکه می‌توانند بر روی توانایی فرد در راه رفتن، دویدن و انجام فعالیت‌های روزمره نیز تاثیر منفی بگذارند.
عوارض دقیق‌تر پاچنبری که درمان نشده است:
- درد مزمن و آرتروز: فشار مداوم بر روی مفاصل پا به دلیل ناهنجاری، باعث ایجاد درد مزمن و در طولانی مدت آرتروز (ساییدگی مفاصل) می‌شود. این درد می‌تواند در فعالیت‌های روزمره فرد اختلال ایجاد کرده و کیفیت زندگی او را کاهش دهد.
- ناتوانی در راه رفتن طبیعی و لنگیدن: افراد مبتلا به پاچنبری که درمان نشده‌اند، اغلب نمی‌توانند به طور طبیعی روی کف پا راه بروند و ممکن است مجبور شوند روی لبه‌های پا یا قسمت خارجی پا راه بروند. این امر باعث ایجاد پینه، تاول و در نهایت لنگیدن می‌شود.
- مشکلات تعادل و افزایش خطر زمین خوردن: ناهنجاری پاچنبری می‌تواند بر روی تعادل فرد تاثیر گذاشته و خطر زمین خوردن را افزایش دهد. این امر به ویژه در کودکان و سالمندان می‌تواند خطر آسیب‌های جدی‌تر را به دنبال داشته باشد.
- تغییرات در ساختار استخوانی پا: در موارد شدید و بدون درمان، ممکن است تغییرات دائمی در ساختار استخوانی پا ایجاد شود که اصلاح آن‌ها بسیار دشوار و گاهی اوقات غیرممکن است.
- مشکلات پوستی: راه رفتن روی قسمت‌های غیر طبیعی پا می‌تواند باعث ایجاد پینه، تاول و سایر مشکلات پوستی شود که علاوه بر درد، ظاهر پا را نیز زشت می‌کند.
- مشکلات روانی و اجتماعی: زندگی با یک ناتوانی فیزیکی مانند پاچنبری می‌تواند بر روی اعتماد به نفس و سلامت روان فرد تاثیر گذاشته و باعث ایجاد مشکلات اجتماعی شود. کودکان مبتلا به پاچنبری ممکن است مورد تمسخر همسالان خود قرار بگیرند و این امر می‌تواند بر روی روابط اجتماعی و عملکرد تحصیلی آن‌ها تاثیر بگذارد.
کلام آخر ...
بر اساس بررسی‌ها، دلیل دقیق برای ایجاد پا چنبری مشخص نشده است، اما مسائل ژنتیکی و نحوه زندگی مادر در دوران بارداری ممکن است تأثیرگذار باشند. در صورت عدم درمان پای چنبری نوزاد، این وضعیت می‌تواند باعث مشکلات راه‌رفتن عادی در آینده شود. هرچند بعضی افراد ممکن است با پای چنبری راه بروند، اما این اقدام در بزرگسالی با چالش‌های زیادی همراه است. کودکان مبتلا به‌پای چنبری اغلب مجبور به راه‌رفتن روی لبه‌های پای خود هستند که ممکن است منجر به پینه‌های بزرگ و درد مزمن در پا شود. به همین دلیل، پس از تشخیص این بیماری بعد از تولد نوزاد، توصیه می‌شود که به‌سرعت برای درمان اقدام شود.
سوالات متداول
چگونه نوبت دکتر معظمی پور، جراح و متخصص ارتوپدی را رزرو کنیم؟
شما به سه روش میتوانید نوبت ویزیت دکتر معظمیپور را رزرو کنید:
- رزرو آنلاین نوبت از طریق سایتهای دکترتو، نوبت دات ای ار و پذیرش ۲۴
- تماس با شماره تلفن ۰۹۳۵۱۰۲۴۲۹۴
- مراجعه حضوری به مطب دکتر به آدرس: قم – زنبیلآباد – ابتدای عطاران – پلاک ۳۳
هماهنگی عملهای ارتوپدی: ۰۹۱۹۱۴۸۷۶۶۸
۳ پاسخ