انحراف ستون فقرات کودکان، اسکولیوز، درمان غیر جراحی، فیزیوتراپی

انحراف ستون فقرات در کودکان

فهرست مطالب

انحراف ستون فقرات در کودکان که به‌عنوان اسکولیوز شناخته می‌شود، یکی از مشکلات شایع در ساختار اسکلتی بدن است که می‌تواند به دلایل مادرزادی یا عوامل دیگر ایجاد شود. این اختلال که شامل کج شدن غیرطبیعی ستون فقرات به طرفین است، می‌تواند بر رشد کودک و سلامت عمومی او تأثیر منفی بگذارد. نکته مهم در ارتباط با اسکولیوز، اهمیت تشخیص زودهنگام آن است، چرا که هرچه این بیماری در مراحل اولیه شناسایی شود، امکان درمان مؤثر و جلوگیری از پیشرفت آن بیشتر خواهد بود. در این مقاله، به بررسی علل، علائم و روش‌های پیشگیری و درمان انحراف ستون فقرات در کودکان می‌پردازیم.

درمان انحراف ستون فقرات در کودکان

انحراف ستون فقرات در کودکان

اسکولیوز یا انحراف یک‌طرفه ستون فقرات، یکی از اختلالات شایع در کودکان است که معمولاً پیش از رسیدن به سن بلوغ خود را نشان می‌دهد. این عارضه به شکل خمیدگی غیرطبیعی ستون فقرات به یک سمت ظاهر می‌شود و اگرچه در بسیاری از موارد علت دقیق آن ناشناخته است، اما گاهی می‌تواند به دلیل بیماری‌هایی همچون دیستروفی عضلانی یا فلج مغزی ایجاد شود. 

در اغلب موارد، اسکولیوز به صورت خفیف بروز می‌کند و در نگاه اول شاید چندان جدی به نظر نرسد. اما اگر مورد بی‌توجهی قرار گیرد، با رشد کودک شدت یافته و ممکن است به ناهنجاری‌های جدی و حتی معلولیت منجر شود. آمارها نشان می‌دهد که حدود ۳ درصد از نوجوانان در سنین بلوغ به درجاتی از این عارضه مبتلا هستند. تشخیص زودهنگام اسکولیوز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در بسیاری از موارد، درمان این اختلال در مراحل ابتدایی با روش‌های ساده و غیرتهاجمی امکان‌پذیر است. اما در صورت عدم درمان به موقع، اسکولیوز می‌تواند به مشکلات جدی‌تر از جمله اختلالات قلبی و ریوی منجر شود. آگاهی والدین و توجه به علائم اولیه این بیماری نقش کلیدی در پیشگیری از پیامدهای طولانی‌مدت آن دارد. 

علائم انحراف ستون فقرات در کودکان

انحراف ستون فقرات در کودکان معمولاً بدون درد ظاهر می‌شود، به همین دلیل ممکن است تا مدت‌ها از دید والدین و حتی پزشکان پنهان بماند. اگر این عارضه در بدو تولد به درستی تشخیص داده نشود، احتمال دارد که علائم آن تا زمان بلوغ آشکار نشود. این مسئله اهمیت تشخیص زودهنگام را دوچندان می‌کند، زیرا هرچه این اختلال زودتر شناسایی شود، درمان آن ساده‌تر و مؤثرتر خواهد بود. 

در ادامه، به برخی از مهم‌ترین علائم اسکولیوز در کودکان اشاره می‌کنیم تا والدین بتوانند با آگاهی کافی، این عارضه را در مراحل اولیه شناسایی کنند: 

ناهمواری شانه‌ها: یکی از بارزترین علائم، عدم یکنواختی در ارتفاع شانه‌هاست. ممکن است یک شانه بالاتر از دیگری باشد یا یکی از شانه‌ها کمی بیرون‌زدگی داشته باشد. 

کج شدن سر هنگام چرخش گردن: اختلال در هماهنگی گردن و چرخش آن می‌تواند نشانه‌ای از کجی ستون فقرات باشد. 

بیرون‌زدگی دنده‌ها: گاهی دنده‌ها از یک سمت بدن بیشتر بیرون زده به نظر می‌رسند که می‌تواند ناشی از انحراف ستون فقرات باشد. 

عدم تقارن بدن: نابرابری در دو سمت بدن، از خط کمر تا شانه‌ها، از نشانه‌های قابل مشاهده اسکولیوز است. 

ارتفاع نامتوازن باسن‌ها: در برخی موارد، یک سمت باسن بالاتر از سمت دیگر قرار می‌گیرد. 

بی‌حسی یا عدم هماهنگی اندام‌ها: این علامت بیشتر در موارد پیشرفته اسکولیوز دیده می‌شود و به دلیل فشرده شدن عصب‌های نخاعی رخ می‌دهد. 

 

در موارد شدیدتر، اسکولیوز می‌تواند مشکلات جدی‌تری ایجاد کند که از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: 

اختلالات عصبی: اگر فشار ناشی از انحراف بر نخاع وارد شود، ممکن است مشکلات عصبی نظیر فلج مغزی یا اسپینا بیفیدا بروز کند. 

اختلالات ادراری: در دوران جنینی، کلیه‌ها هم‌زمان با ستون فقرات شکل می‌گیرند. انحراف ستون فقرات می‌تواند بر عملکرد کلیه‌ها تأثیر گذاشته و منجر به بروز مشکلات ادراری شود. 

مشکلات قلبی: از آنجا که قلب نیز هم‌زمان با ستون فقرات تکامل می‌یابد، انحراف شدید می‌تواند به اختلال در عملکرد قلب منجر شود. 

درد در اندام‌های تحتانی: در برخی موارد، انحراف ستون فقرات باعث بروز درد در ناحیه پاها و اندام‌های تحتانی می‌شود. 

تشخیص زودهنگام و آگاهی والدین از این علائم می‌تواند از پیشرفت این عارضه جلوگیری کرده و به درمان مؤثر آن کمک کند.

علت انحراف ستون فقرات در کودکان

انحراف ستون فقرات در کودکان، به ویژه در دوران جنینی، می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. این اختلال معمولاً در دوران رشد جنین در رحم مادر شکل می‌گیرد و اغلب به‌دلیل مشکلاتی در روند تکامل طبیعی ستون فقرات بروز می‌کند. مهم‌ترین علل این عارضه به شرح زیر هستند:

  • شکل‌نگرفتن صحیح مهره‌ها: گاهی اوقات مهره‌های ستون فقرات در نوزاد به درستی شکل نمی‌گیرند و این نقص در ساختار اسکلتی می‌تواند منجر به انحراف شود.
  • جدا نبودن استخوان‌ها به‌طور طبیعی: در برخی موارد، استخوان‌های ستون فقرات به اندازه طبیعی از هم جدا نمی‌شوند و این نقص باعث کجی یا انحراف می‌شود.
  • عدم وجود یک یا چند استخوان در ستون فقرات: در برخی از نوزادان، ممکن است برخی از مهره‌ها به‌طور کامل تشکیل نشوند که این امر می‌تواند منجر به انحراف ستون فقرات گردد.
  • رشد ناقص استخوان‌ها: در مواردی، رشد نامناسب و ناقص استخوان‌ها می‌تواند باعث ایجاد انحراف در ستون فقرات شود.
  • تشکیل جزئی استخوان‌ها: گاهی اوقات بخش‌هایی از ستون فقرات به‌طور جزئی و ناقص شکل می‌گیرند که می‌تواند منجر به خمیدگی یا انحراف ستون فقرات شود.

 

همچنین، لازم به ذکر است که کودکان مبتلا به انحراف ستون فقرات ممکن است از مشکلات بهداشتی دیگری نیز رنج ببرند، از جمله اختلالات ادراری و کلیوی، زیرا کلیه‌ها و سایر اندام‌ها در دوران جنینی به‌طور همزمان با ستون فقرات شکل می‌گیرند.

انحراف ستون فقرات کودکان

روش‌های تشخیص اسکولیوز در کودکان

برای تشخیص اسکولیوز در کودکان، پزشک ابتدا سوابق پزشکی کودک و خانواده‌اش را به دقت بررسی می‌کند و سپس با انجام تست‌های مختلف، وضعیت ستون فقرات را ارزیابی می‌کند. مهم‌ترین روش‌های تشخیص عبارت‌اند از:

اسکن سه‌بعدی (۳D): این تکنیک تصویربرداری پیشرفته، دید دقیقی از وضعیت ستون فقرات فراهم می‌آورد و به پزشک کمک می‌کند تا میزان انحراف و پیچیدگی ستون فقرات را به‌طور واضح مشاهده کند. 

عکس رادیولوژی (X-ray): این روش تصویربرداری برای تشخیص اولیه انحنای ستون فقرات و اندازه‌گیری دقیق زاویه انحراف استفاده می‌شود. 

ام‌آر‌آی (MRI): این روش تصویربرداری به‌ویژه برای بررسی دقیق‌تر انحراف ستون فقرات و آسیب‌های احتمالی به نخاع، به‌ویژه در نوزادان مبتلا به اسکولیوز مادرزادی، مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

بررسی اندام‌های داخلی: به‌دلیل احتمال آسیب به اندام‌های داخلی مانند قلب، کلیه‌ها و معده، ارزیابی وضعیت این اعضا در فرآیند تشخیص بسیار اهمیت دارد. 

استفاده از این روش‌ها به تشخیص دقیق و به موقع کمک کرده و امکان درمان مؤثرتر را فراهم می‌آورد.

روش‌های درمان انحراف ستون فقرات در کودکان

درمان انحراف ستون فقرات در کودکان در قم به‌واسطه‌ شدت انحراف ستون فقرات و ویژگی‌های خاص بدنی هر کودک، به روش‌های مختلفی تقسیم می‌شود. برخی از این روش‌ها شامل درمان‌های غیرجراحی هستند و برخی دیگر نیاز به جراحی دارند. در هر صورت، تصمیم‌گیری نهایی در مورد روش درمان توسط پزشک متخصص ارتوپد و با توجه به وضعیت هر کودک انجام می‌شود. در اینجا به برخی از روش‌های درمانی رایج و درمان غیر جراحی انحراف ستون فقرات کودکان اشاره می‌کنیم:

بریس بستن:

این روش یکی از رایج‌ترین درمان‌ها برای اسکولیوز است. بریس‌ها به کاهش فشار وارد بر کمر کمک کرده و به ایستادن صاف کودک کمک می‌کنند. هدف اصلی از استفاده از بریس، جلوگیری از تشدید انحراف ستون فقرات است.

 

جراحی اسکولیوز:

جراحی یکی از درمان‌های مؤثر برای اصلاح انحراف‌های شدید ستون فقرات است. اگرچه این روش می‌تواند به‌طور قابل توجهی وضعیت کودک را بهبود بخشد، اما به‌عنوان یک گزینه استرس‌زا برای کودک و خانواده‌ها در نظر گرفته می‌شود.

 

کاشت میله:

این روش درمانی عمدتاً برای کودکانی که به اسکولیوز مادرزادی مبتلا هستند، کاربرد دارد. کاشت میله علاوه بر اصلاح انحراف ستون فقرات، به رشد طبیعی کودک نیز کمک می‌کند. با این حال، باید هر شش ماه یکبار برای بسط میله‌ها به بیمارستان مراجعه شود.

 

فیوژن:

زمانی که کاشت میله موثر نباشد، از روش فیوژن به‌عنوان جایگزین استفاده می‌شود. این جراحی کاملاً ایمن است و به تدریج انحراف ستون فقرات را اصلاح می‌کند.

 

ورزش:

انجام تمرینات ورزشی خاص می‌تواند به تقویت عضلات ستون فقرات و اصلاح وضعیت آن کمک کند. این ورزش‌ها بخشی از درمان‌های غیرجراحی اسکولیوز هستند که در بسیاری از موارد به بهبود وضعیت کودک کمک می‌کنند.

 

گچ گرفتن ناحیه کمر:

این روش معمولاً در نوزادان و کودکان خردسال برای حفظ وضعیت درست ستون فقرات و صاف نگه داشتن کمر استفاده می‌شود. در این سنین، استفاده از گچ به‌عنوان یک روش ساده‌تر و مؤثرتر نسبت به بریس‌ها شناخته می‌شود.

اسکولیوز در کودکان

پیشگیری از انحراف ستون فقرات در کودکان

پیشگیری انحراف ستون فقرات در کودکان اهمیت زیادی دارد و می‌تواند به حفظ سلامت جسمانی کودک کمک کند. رعایت برخی نکات ساده در سبک زندگی می‌تواند از بروز اسکولیوز جلوگیری کند. از جمله این اقدامات، تشویق کودک به فعالیت‌های بدنی منظم و ورزش‌های تقویت‌کننده عضلات پشت است. همچنین، نشستن صحیح در طول مدت زمان طولانی و اجتناب از نشستن به مدت زیاد در یک وضعیت نادرست می‌تواند تأثیر زیادی در پیشگیری از بروز این عارضه داشته باشد. فراهم کردن فضای کافی برای بازی‌های فیزیکی و متنوع، به ویژه در سنین پایین، می‌تواند به تقویت ستون فقرات و جلوگیری از ضعف آن کمک کند. علاوه بر این، تغذیه مناسب و دریافت ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری برای رشد سالم استخوان‌ها، از دیگر عوامل مؤثر در پیشگیری از اسکولیوز است.

در آخر...

انحراف ستون فقرات کودکان یکی از عارضه‌هایی است که اگرچه شایع نیست، اما در صورت عدم تشخیص به موقع می‌تواند مشکلات جدی به همراه داشته باشد. برخلاف باور عمومی، نوع ایستادن یا نشستن نادرست به تنهایی باعث بروز این عارضه نمی‌شود؛ با این حال، در صورت ابتلا، تغییرات در وضعیت صحیح ایستادن و نشستن می‌تواند برای کودک دشوار شود. خوشبختانه، روش‌های متعددی برای درمان اسکولیوز وجود دارد که می‌تواند به بهبود وضعیت کودک کمک کند. نکته مهم در این روند، تشخیص زودهنگام است. بنابراین، توجه به علائم اولیه و مشاوره با متخصصان می‌تواند به پیشگیری از عوارض جدی‌تر و بهبود کیفیت زندگی کودک کمک کند.

سوالات متداول

انحراف ستون فقرات در کودکان می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله مشکلات مادرزادی، کمبود فعالیت بدنی یا مشکلات ژنتیکی ایجاد شود. همچنین، بی‌تحرکی و عادات نادرست نشستن و ایستادن می‌توانند تأثیرگذار باشند.

بله، درمان انحراف ستون فقرات در کودکان ممکن است. با تشخیص زودهنگام، روش‌هایی مانند بریس، جراحی، ورزش‌های مخصوص یا در مواردی کاشت میله برای اصلاح انحراف مورد استفاده قرار می‌گیرند.

برای درمان انحراف ستون فقرات کودکان باید به پزشک متخصص ارتوپدی یا فوق تخصص ستون فقرات مراجعه کرد تا تشخیص دقیق و روش درمانی مناسب تعیین شود.

شما به سه روش می‌توانید نوبت ویزیت دکتر معظمی‌پور را رزرو کنید:

هماهنگی عمل‌های ارتوپدی: ۰۹۱۹۱۴۸۷۶۶۸

اشتراک گذاری در:

مقالات مرتبط

مقالات تصادفی

دسته‌بندی مقالات

نظرات بلاگ

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

آخرین مقالات

استخوان فمور
سلامت عمومی ارتوپدی

استخوان فمور (ران): ساختار، عملکرد، جراحی و آسیب‌ ها

استخوان فمور (Femur) یکی از مهم‌ترین و محکم‌ترین استخوان‌های بدن انسان است که مسئولیت تحمل وزن بدن را بر عهده دارد. شکستگی این استخوان به دلیل مقاومت بالای آن، نیازمند وارد شدن نیروی زیادی است. شایع‌ترین علت شکستگی فمور ناشی از تصادفات وسایل نقلیه، سقوط از ارتفاع یا ضربات شدید

بیشتر بخوانید »
انحراف ستون فقرات در نوجوانان
بیماری های ارتوپدی

انحراف ستون فقرات در نوجوانان: شناخت، پیشگیری و درمان‌های نوین

انحراف ستون فقرات در نوجوانان یا اسکولیوز، یکی از مشکلات شایع اسکلتی است که در دوران رشد، به‌ویژه در سنین نوجوانی، پدیدار می‌شود. این اختلال به انحنای غیرطبیعی ستون فقرات اشاره دارد که ممکن است به شکل خمیدگی به سمت چپ یا راست و با زاویه‌های مختلف در بدن ایجاد

بیشتر بخوانید »
استخوان درد در کودکان
بیماری های ارتوپدی

درد رشد یا بیماری؟ همه چیز درباره استخوان درد در کودکان

استخوان درد در کودکان یکی از مشکلات شایع است که می‌تواند در سنین مختلف و اغلب در زمان خواب یا شب‌ها بروز کند. این درد، که معمولاً به‌عنوان درد رشد شناخته می‌شود، به خصوص در سنین ۳ تا ۱۲ سال رخ می‌دهد و در اغلب موارد خطری جدی برای کودک

بیشتر بخوانید »