آشنایی با بیماری های عمومی استخوان و مفاصل: از پوکی استخوان تا آرتریت روماتوئید

سیستم اسکلتی بدن وظیفه حمایت، حرکت و محافظت از اندام‌ها را دارد، اما بیماری‌ های عمومی استخوان می‌توانند باعث درد، ضعف و ناتوانی شوند. از جمله بیماری های عمومی استخوان می‌توان به پوکی استخوان، نرمی استخوان، بیماری پاژه و… روماتوئید اشاره کرد. در این مقاله، علل، علائم و روش‌های درمان بیماری های استخوان بررسی می‌شود. تشخیص زودهنگام آن‌ها می‌تواند از عوارض جدی جلوگیری کند.

پوکی استخوان (استئوپروز)

پوکی استخوان یکی از بیماری های عمومی استخوان و مفاصل است که باعث کاهش تراکم و افزایش خطر شکستگی می‌شود. این بیماری بیشتر در سالمندان، به‌ویژه زنان یائسه، دیده می‌شود. 

علائم پوکی استخوان 

در مراحل اولیه علائمی ندارد، اما با پیشرفت آن ممکن است شکستگی‌های مکرر، کاهش قد، قوز کمر، درد استخوانی و ضعف عضلانی ایجاد شود. 

درمان پوکی استخوان

برای مدیریت و درمان این دسته از بیماری های مفاصل، روش‌های زیر توصیه می‌شود:

مصرف مکمل‌های کلسیم و ویتامین D

برای حفظ استحکام استخوان‌ها ضروری است. 

فعالیت بدنی منظم

ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی و تمرینات مقاومتی به افزایش تراکم استخوان کمک می‌کنند. 

مصرف داروهای مخصوص

پزشک ممکن است داروهایی مانند بیس فسفونات‌ها یا هورمون‌درمانی را تجویز کند.

استئومالاسی (نرمی استخوان)

استئومالاسی یکی از بیماری های عمومی مفاصل است که به دلیل کمبود ویتامین D باعث کاهش معدنی شدن استخوان‌ها، ضعف، درد و تغییر شکل آنها می‌شود. 

علائم استئومالاسی 

این نوع از مشکلات استخوان به تدریج پیشرفت می‌کنند و می‌توانند علائم زیر را ایجاد کنند: 

درد استخوانی

به‌ویژه در لگن و پاها که شب‌ها تشدید می‌شود. 

ضعف عضلانی

باعث مشکلاتی در راه رفتن و بالا رفتن از پله‌ها می‌شود. 

شکستگی‌های غیرمعمول

حتی ضربات کم نیز می‌توانند منجر به شکستگی شوند. 

درمان نرمی استخوان 

درمان بیماری های مفاصل از جمله استئومالاسی، در زیر آمده است:

مصرف ویتامین D و کلسیم

برای بهبود جذب مواد معدنی استخوان ضروری است. 

اصلاح رژیم غذایی

مصرف ماهی‌های چرب، لبنیات غنی‌شده و زرده تخم‌مرغ توصیه می‌شود. 

نور خورشید

قرار گرفتن در معرض نور خورشید به تولید ویتامین D کمک می‌کند.

بیماری پاژه استخوان

بیماری پاژه یکی از بیماری های استخوان است که فرایند تجزیه و بازسازی استخوان را دچار اختلال می‌کند و باعث رشد غیرطبیعی، ضعف و تغییر شکل استخوان‌ها می‌شود.

علائم

علائم مشکلات استخوان مثل پاژه به تدریج ظاهر می‌شوند و بسته به شدت بیماری، ممکن است متفاوت باشند.

درد استخوانی و مفصلی

بیماران معمولاً درد مداوم و مبهمی را در استخوان‌ها احساس می‌کنند و التهاب مفاصل، حرکت را دشوار می‌کند. 

تغییر شکل استخوان‌ها

رشد غیرطبیعی استخوان‌ها باعث انحراف و تغییر ساختار آن‌ها می‌شود. 

افزایش احتمال شکستگی

استخوان‌های ضعیف و شکننده در برابر ضربات معمولی هم دچار شکستگی می‌شوند. 

درمان بیماری پاژه

با اینکه این نوع از بیماری های مفاصل قابل درمان قطعی نیستند، روش‌هایی برای کنترل علائم و کاهش عوارض آن‌ها وجود دارد. 

داروهای مهارکننده تخریب استخوان

پزشکان با تجویز بیس‌فسفونات‌ها، سرعت تخریب استخوان را کاهش می‌دهند و استحکام آن را افزایش می‌دهند. 

فیزیوتراپی

تمرینات فیزیوتراپی به بهبود حرکت، کاهش درد و افزایش انعطاف‌پذیری کمک می‌کنند. 

جراحی در موارد شدید

پزشکان در صورت تغییر شکل شدید استخوان یا شکستگی‌های مکرر، جراحی اصلاحی یا جایگزینی مفصل را انجام می‌دهند.

عفونت استخوان (استئومیلیت)

استئومیلیت یکی از بیماری‌ های عمومی استخوان است که به دلیل عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند به صورت حاد یا مزمن بروز کند و در صورت عدم درمان، به استخوان و بافت‌های اطراف آسیب برساند. 

علائم استئومیلیت 

علائم بیماری های عمومی استخوان مثل عفونت استخوان معمولاً شامل موارد زیر هستند:

درد شدید و تورم

بیماران در ناحیه عفونی دچار درد، قرمزی و افزایش دمای پوست می‌شوند. 

تب و لرز

عفونت باعث واکنش التهابی بدن و بروز تب و خستگی می‌شود. 

کاهش دامنه حرکتی

التهاب در نزدیکی مفاصل می‌تواند حرکت را محدود کند. 

درمان عفونت استخوان

درمان بیماری های استخوان از نوع عفونت شامل موارد زیر هستند: 

مصرف آنتی‌بیوتیک

پزشکان برای کنترل عفونت، آنتی‌بیوتیک‌های قوی تجویز می‌کنند. 

جراحی تخلیه عفونت

در موارد شدید، جراحی برای حذف چرک و بافت‌های عفونی انجام می‌شود. 

درمان حمایتی

رژیم غذایی مناسب و تقویت سیستم ایمنی به بهبود بیمار کمک می‌کنند.

نکروز آواسکولار استخوان‌ها

نکروز آواسکولار یکی از بیماری ‌های عمومی استخوان است که به دلیل کاهش جریان خون، باعث مرگ بافت استخوانی و تخریب مفاصل می‌شود. این بیماری معمولاً لگن و زانو را درگیر می‌کند و در مراحل پیشرفته ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.

علائم نکروز آواسکولار 

علائم این نوع از بیماری های عمومی مفاصل به‌تدریج ظاهر می‌شوند و شدت آن‌ها به میزان آسیب استخوان بستگی دارد.

درد شدید مفاصل

ابتدا هنگام حرکت و سپس حتی در حالت استراحت احساس می‌شود. 

کاهش دامنه حرکتی

تخریب استخوان باعث کاهش انعطاف‌پذیری مفصل می‌شود. 

افزایش خطر شکستگی

استخوان ضعیف شده مستعد شکستگی ناگهانی است. 

درمان

درمان بیماری های مفاصل مثل نکروز آواسکولار بستگی به مرحله پیشرفت آن دارد.

داروهای ضدالتهابی

داروهایی مانند ایبوپروفن به کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند. 

فیزیوتراپی و ورزش

تمرینات مخصوص و کاهش وزن فشار روی مفاصل را کم می‌کنند. 

جراحی در موارد شدید

روش‌هایی مانند پیوند استخوان، تغییر شکل استخوان یا تعویض مفصل انجام می‌شود.

تومورهای استخوانی (خوش‌خیم و بدخیم)

تومورهای استخوانی یکی از بیماری ‌های عمومی استخوان هستند که می‌توانند خوش‌خیم (غیرسرطانی) یا بدخیم (سرطانی) باشند. تومورهای بدخیم می‌توانند متاستاز دهند و نیاز به درمان جدی‌تری دارند. 

علائم تومورهای استخوانی 

علائم شناخت، شامل موارد زیر است:

درد استخوانی مداوم

دردی طولانی‌مدت که حتی در حالت استراحت ادامه دارد. 

تورم یا توده

برآمدگی در محل تومور که می‌تواند باعث فشار و ناراحتی شود. 

شکستگی خودبه‌خودی

ضعف استخوان که منجر به شکستگی‌های ناگهانی می‌شود. 

درمان تومورهای استخوانی 

برای درمان این دسته از بیماری های عمومی استخوان، روش‌های زیر استفاده می‌شود:

جراحی

پزشکان تومورهای خوش‌خیم را با جراحی خارج می‌کنند و در موارد بدخیم، استخوان آسیب‌دیده را جایگزین می‌کنند. 

شیمی‌درمانی و پرتودرمانی

برای از بین بردن یا کوچک کردن تومورهای بدخیم استفاده می‌شود. 

درمان دارویی

برخی داروها به کنترل رشد تومورهای استخوانی کمک می‌کنند.

آرتریت روماتوئید

آرتریت روماتوئید یکی از بیماری‌ های عمومی مفاصل است که به دلیل حمله سیستم ایمنی به مفاصل ایجاد می‌شود. این بیماری باعث التهاب، تورم و تخریب تدریجی مفاصل می‌شود. 

علائم

علائم بیماری آرتریت روماتوئید، موارد زیر است:

درد و التهاب مفاصل

تورم و حساسیت در مفاصل، به‌ویژه در انگشتان دست و پا ایجاد می‌شود. 

خشکی مفاصل

به‌خصوص در صبح یا پس از بی‌حرکتی طولانی رخ می‌دهد. 

خستگی و ضعف

التهاب مزمن می‌تواند منجر به خستگی شدید و کاهش وزن شود. 

درمان آرتریت روماتوئید 

درمان این بیماری شامل روش‌های زیر است:

داروها

ایبوپروفن برای کاهش التهاب و داروهای سرکوب‌کننده ایمنی مانند متوترکسات برای کنترل بیماری تجویز می‌شوند. 

فیزیوتراپی

تمرینات مخصوص به حفظ انعطاف‌پذیری مفاصل و جلوگیری از ضعف عضلات کمک می‌کنند. 

جراحی

در موارد شدید، تعویض مفصل یا اصلاح ساختار آن انجام می‌شود.

نقرس (Gout)

نقرس یکی از بیماری‌ های عمومی استخوان و مفاصل است که به دلیل تجمع کریستال‌های اسیداوریک در مفاصل ایجاد می‌شود. این بیماری باعث حملات ناگهانی درد و التهاب، به‌ویژه در شست پا، می‌شود. 

علائم نقرس

علائم این نوع از مشکلات مفاصل، شامل موارد زیر است:

درد ناگهانی و شدید

معمولاً در شب یا صبح زود رخ می‌دهد و چندین روز ادامه دارد. 

قرمزی و تورم

مفصل درگیر متورم، داغ و قرمز می‌شود. 

حساسیت شدید به لمس

حتی تماس ملایم باعث درد شدید می‌شود. 

درمان نقرس 

برای درمان بیماری های استخوان مثل نقرس، از راه‌های زیر استفاده می‌شود:

داروها

ایبوپروفن برای کاهش التهاب و آلوپورینول برای کنترل اسیداوریک تجویز می‌شوند. 

اصلاح رژیم غذایی

کاهش مصرف گوشت قرمز، غذاهای دریایی و الکل به کنترل بیماری کمک می‌کند. 

افزایش مصرف مایعات

نوشیدن آب کافی به دفع اسیداوریک از بدن کمک می‌کند.

سندرم درد منطقه‌ای پیچیده (CRPS)

CRPS یک نوع از بیماری های مفاصل و سیستم عصبی است که پس از آسیب یا جراحی باعث درد مزمن و شدید در اندام‌ها می‌شود. علت دقیق آن مشخص نیست، اما اختلال در عملکرد سیستم عصبی و التهاب در ایجاد آن نقش دارند. 

علائم CRPS 

علائم این نوع از بیماری های استخوان معمولاً در یک اندام (مانند دست یا پا) بروز کرده و به‌مرور زمان می‌تواند گسترده‌تر شود. 

درد شدید و سوزشی

درد مداوم که با لمس یا تغییر دما تشدید می‌شود. 

تورم و تغییر رنگ پوست

ناحیه درگیر ممکن است قرمز، بنفش یا آبی شود. 

کاهش قدرت حرکتی

ضعف عضلانی و سفتی مفاصل باعث محدودیت حرکت می‌شود. 

درمان CRPS 

درمان CRPS، شامل موارد زیر است:

داروها

ایبوپروفن و در موارد شدیدتر گاباپنتین برای کنترل درد استفاده می‌شوند. 

فیزیوتراپی

تمرینات حرکتی برای جلوگیری از ضعف عضلات و سفتی مفاصل توصیه می‌شود. 

مدیریت درد

تحریک الکتریکی عصب (TENS) و بلوک‌های عصبی به کاهش درد کمک می‌کنند.

نتیجه‌گیری 

بیماری‌ های عمومی استخوان می‌توانند عملکرد طبیعی بدن را مختل کنند. آشنایی با علائم و درمان مشکلات استخوان به تشخیص زودهنگام و پیشگیری از عوارض کمک می‌کند. در صورت درد مداوم، تورم یا ضعف استخوانی، مراجعه به پزشک ضروری است. متخصصان ارتوپدی و روماتولوژی در تشخیص و درمان بیماری های مفاصل و استخوان نقش دارند و مداخله زودهنگام می‌تواند از ناتوانی‌های جدی جلوگیری کند.

سؤالات متداول