ترمیم کلاهک گرداننده به وسیله آرتروسکوپی

ترمیم کلاهک گرداننده یکی از رایج‌ترین روش‌های جراحی برای درمان آسیب‌های شانه است. امروزه، آرتروسکوپی به‌عنوان یک روش کم تهاجمی و مؤثر برای این جراحی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش به بیماران کمک می‌کند تا تحرک و عملکرد طبیعی شانه خود را بازیابند. در این مقاله، به بررسی روش آرتروسکوپی در ترمیم کلاهک گرداننده، دلایل انجام این جراحی، مراقبت‌های بعد از عمل و مزایای آن خواهیم پرداخت.

کلاهک گرداننده چیست؟

کلاهک گرداننده مجموعه‌ای از تاندون‌ها و عضلات است که استخوان بازو را به مفصل شانه متصل می‌کند. این ساختار به تثبیت شانه و انجام حرکات مختلف بازو کمک می‌کند. باگذشت زمان، عوامل مختلفی مانند افزایش سن، فعالیت‌های ورزشی سنگین، حرکات تکراری و آسیب‌های ناگهانی می‌توانند باعث پارگی یا ضعف در این کلاهک شوند که نیاز به ترمیم کلاهک گرداننده می‌شود.

دلایل نیاز به ترمیم کلاهک گرداننده با روش آرتروسکوپی

جراحی آرتروسکوپی معمولاً در موارد زیر برای ترمیم کلاهک گرداننده توصیه می‌شود:

درد مزمن و شدید 

زمانی که درد شانه با درمان‌های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی، داروهای ضدالتهابی و تزریق استروئید کاهش نمی‌یابد، جراحی آرتروسکوپی برای رفع مشکل توصیه می‌شود. 

ضعف در شانه و محدودیت عملکردی 

اگر فرد به دلیل ضعف عضلات شانه قادر به انجام فعالیت‌های روزمره مانند بلندکردن اشیا، شانه‌زدن موها یا پوشیدن لباس نباشد، جراحی لازم می‌شود. 

پارگی‌های شدید یا کامل تاندون‌ها 

در مواردی که تاندون‌های کلاهک گرداننده دچار پارگی وسیع شده باشند، ترمیم کلاهک گرداننده با آرتروسکوپی ضروری است تا از بدتر شدن وضعیت و کاهش عملکرد شانه جلوگیری شود. 

کاهش دامنه حرکتی شانه 

برخی از پارگی‌ها یا التهابات در شانه باعث محدودیت حرکت می‌شوند. در صورتی که دامنه حرکتی بهبود نیابد، جراحی برای بازگرداندن عملکرد طبیعی مفصل لازم است. 

آسیب‌دیدگی ناشی از حوادث یا تصادفات 

تصادفات، زمین‌خوردن یا ضربات شدید ممکن است منجر به پارگی حاد در تاندون‌های کلاهک گرداننده شوند که در این صورت، ترمیم کلاهک گرداننده با آرتروسکوپی توصیه می‌شود. 

التهاب و رسوب کلسیم در تاندون‌ها 

تجمع کلسیم در تاندون‌های شانه می‌تواند باعث درد شدید و کاهش حرکت شود. در برخی موارد، آرتروسکوپی برای برداشتن این رسوبات و کاهش التهاب ضروری است. 

شانه یخ‌زده (Frozen Shoulder) 

این وضعیت باعث خشکی و سفتی مفصل شانه می‌شود. در برخی موارد شدید که درمان‌های غیرجراحی مؤثر نیستند، آرتروسکوپی می‌تواند به آزادسازی مفصل و بهبود حرکت کمک کند.

مراحل آرتروسکوپی در ترمیم کلاهک گرداننده

آرتروسکوپی یک روش کم تهاجمی برای تشخیص و ترمیم آسیب‌های شانه، از جمله پارگی کلاهک گرداننده، است. این جراحی از طریق برش‌های کوچک انجام می‌شود و نسبت به روش‌های سنتی دوره بهبودی کوتاه‌تری دارد. در ادامه، مراحل انجام آرتروسکوپی برای ترمیم کلاهک گرداننده را به طور کامل توضیح می‌دهیم:

بیهوشی و آماده‌سازی بیمار

انتخاب نوع بیهوشی در جراحی آرتروسکوپی شانه به وضعیت بیمار، شدت جراحی، ترجیح جراح و بیمار، و شرایط پزشکی فرد بستگی دارد. به‌طورکلی، دو روش بیهوشی مورد استفاده قرار می‌گیرد:

بیهوشی عمومی

 در جراحی‌های پیچیده و طولانی، مانند پارگی‌های شدید یا چندگانه تاندون‌های کلاهک گرداننده، استفاده می‌شود. این روش برای بیماران مضطرب مناسب است، زیرا در طول جراحی کاملاً بیهوش هستند و دردی احساس نمی‌کنند. همچنین، در مواردی که پزشک نیاز به شل‌شدن کامل عضلات شانه دارد، بیهوشی عمومی ترجیح داده می‌شود. بااین‌حال، ممکن است پس از جراحی عوارضی مانند تهوع، گیجی یا خواب‌آلودگی ایجاد شود و زمان بهبودی طولانی‌تر باشد.

بی‌حسی موضعی (بلوک عصبی)

برای بیمارانی که مشکلات قلبی یا ریوی دارند و بیهوشی عمومی برای آن‌ها خطرناک است، مناسب است. این روش برای جراحی‌های کوتاه‌تر و کم تهاجمی‌تر به کار می‌رود و عوارض کمتری دارد. همچنین، درد پس از جراحی کاهش می‌یابد؛ زیرا تأثیر بی‌حسی برای مدتی باقی می‌ماند. اما برخی بیماران ممکن است صدای ابزارها یا حرکات پزشک را احساس کنند که برایشان ناراحت‌کننده است. در نهایت، پزشک بهترین روش بیهوشی را باتوجه‌به شرایط بیمار و جراحی انتخاب می‌کند.

پس از بیهوشی، بیمار در موقعیتی قرار می‌گیرد که دسترسی به شانه برای جراح آسان باشد. سپس، ناحیه جراحی ضدعفونی و استریل شده و محل برش‌ها علامت‌گذاری می‌شود

ایجاد برش‌های کوچک در اطراف شانه

برخلاف جراحی باز که نیاز به ایجاد یک برش بزرگ دارد، در آرتروسکوپی از چندین برش کوچک (حدود ۵ تا ۱۰ میلی‌متر) در اطراف مفصل شانه استفاده می‌شود. این برش‌ها به پزشک اجازه می‌دهند تا ابزارهای جراحی را بدون آسیب‌رساندن به بافت‌های اطراف وارد کند.

واردکردن آرتروسکوپ

یک دوربین کوچک و باریک به نام آرتروسکوپ از طریق یکی از برش‌ها وارد مفصل شانه می‌شود. این دوربین تصاویر دقیقی از داخل مفصل را به یک مانیتور ارسال می‌کند. پزشک با مشاهده این تصاویر، میزان آسیب‌دیدگی تاندون‌ها و سایر ساختارهای شانه را بررسی کرده و تصمیم می‌گیرد که چه اقداماتی لازم است.

ترمیم تاندون‌های آسیب‌دیده

اگر تاندون‌های کلاهک گرداننده دچار پارگی شده باشند، پزشک با استفاده از ابزارهای مخصوص آن‌ها را بخیه می‌زند و مجدداً به استخوان شانه متصل می‌کند. در برخی موارد، از لنگرهای قابل‌جذب یا پیچ‌های مخصوص برای ثابت نگه‌داشتن تاندون‌ها استفاده می‌شود تا به‌درستی بهبود یابند.

پاک‌سازی بافت‌های آسیب‌دیده

در برخی موارد، علاوه بر ترمیم تاندون‌ها، نیاز است که بافت‌های ملتهب یا آسیب‌دیده نیز برداشته شوند. در این صورت پزشک ممکن است اقدامات زیر را انجام دهد:

برداشتن زوائد استخوانی

اگر استخوان‌های اضافی باعث ساییدگی و التهاب تاندون‌ها شوند، آن‌ها تراش داده می‌شوند.

برداشتن بافت‌های مرده یا آسیب‌دیده

در صورت وجود التهاب مزمن یا بافت‌های غیرقابل‌ترمیم، این قسمت‌ها حذف می‌شوند.

آزادسازی فضای مفصل

در برخی موارد، پزشک فضا را برای حرکت بهتر تاندون‌ها بازتر می‌کند تا احتمال ساییدگی و التهاب کاهش یابد.

بستن برش‌ها و پانسمان

پس از اتمام جراحی، ابزارهای جراحی خارج شده و برش‌های کوچک با بخیه‌های جذبی یا نچسب بسته می‌شوند. سپس، ناحیه جراحی پانسمان شده و بیمار برای مدتی در ریکاوری تحت‌نظر قرار می‌گیرد. در اغلب موارد، بیمار در همان روز جراحی مرخص می‌شود، اما باید برای مراقبت‌های بعد از جراحی و فیزیوتراپی به توصیه‌های پزشک توجه کند.

مزایای روش آرتروسکوپی

آرتروسکوپی به‌عنوان یک روش کم تهاجمی، نسبت به جراحی باز مزایای زیادی دارد که به بهبود نتایج جراحی و کاهش مشکلات بعد از عمل کمک می‌کند:

کم تهاجمی بودن

آرتروسکوپی نیازی به برش‌های بزرگ ندارد و این موضوع باعث کاهش میزان آسیب به بافت‌های اطراف می‌شود. به دلیل کوچک بودن برش‌ها، آسیب به پوست، عضلات و سایر بافت‌های نرم به حداقل می‌رسد که این امر منجر به درد کمتر و بهبودی سریع‌تر می‌شود.

دوره نقاهت کوتاه‌تر

ازآنجایی‌که ترمیم کلاهک گرداننده با آرتروسکوپی آسیب کمتری به بافت‌های اطراف وارد می‌کند، بیمار معمولاً پس از جراحی سریع‌تر به فعالیت‌های روزمره خود بازمی‌گردد. در مقایسه با جراحی باز که معمولاً به استراحت و مراقبت‌های طولانی‌تری نیاز دارد، آرتروسکوپی باعث می‌شود که بیمار به‌زودی بتواند فعالیت‌های خود را از سر بگیرد.

کاهش خطر عفونت

چون در آرتروسکوپی برش‌های کوچک‌تری ایجاد می‌شود، احتمال بروز عفونت نسبت به جراحی باز که نیاز به برش‌های بزرگ و باز دارد، کاهش می‌یابد. این مزیت به‌ویژه در بیمارانی که به دلیل شرایط پزشکی خاص (مانند دیابت) بیشتر مستعد ابتلا به عفونت هستند، اهمیت دارد.

درد کمتر بعد از عمل

درد ناشی از جراحی آرتروسکوپی به‌طورکلی نسبت به جراحی باز کمتر است. به دلیل کم تهاجمی بودن این روش، بافت‌های کمتری آسیب می‌بینند و در نتیجه درد کمتری برای بیمار ایجاد می‌شود. همچنین، دوران بهبودی کمتر طول می‌کشد و بیمار به‌زودی احساس راحتی بیشتری خواهد داشت.

حفظ عملکرد طبیعی شانه

آرتروسکوپی به دلیل کم‌تأثیر بودن بر بافت‌های اطراف مفصل، به حفظ عملکرد طبیعی شانه کمک می‌کند. این روش به طور مؤثری آسیب به بافت‌های سالم شانه را محدود می‌کند که در نهایت موجب می‌شود بیمار حرکت طبیعی و بدون درد شانه را پس از جراحی بازگرداند.

مراقبت‌های بعد از آرتروسکوپی

مراقبت‌های بعد از آرتروسکوپی بسیار مهم هستند تا بهبودی سریع‌تر و بدون مشکل صورت گیرد.

استفاده از شانه‌بند

پس از جراحی، پزشک ممکن است استفاده از شانه‌بند را برای تثبیت شانه توصیه کند.

فیزیوتراپی

جلسات فیزیوتراپی منظم به بازیابی قدرت و حرکت طبیعی شانه کمک می‌کند. برنامه‌های توان‌بخشی معمولاً شامل تمرینات کششی، تقویتی و کنترل دامنه حرکتی هستند.

مصرف دارو

برای کنترل درد و جلوگیری از عفونت، مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک ضروری است.

محدودیت در حرکات شانه

باید از بلندکردن اجسام سنگین و حرکات ناگهانی خودداری کرد.

استفاده از کمپرس سرد

کاهش التهاب و تورم با استفاده از کمپرس سرد امکان‌پذیر است.

کنترل وضعیت خواب

خوابیدن در وضعیت نیمه نشسته و استفاده از بالش‌های حمایتی به کاهش فشار روی شانه کمک می‌کند.

تغذیه مناسب

مصرف مواد غذایی غنی از پروتئین، ویتامین C و کلسیم به روند بهبودی سریع‌تر کمک می‌کند.

عوارض احتمالی جراحی آرتروسکوپی

مانند هر جراحی دیگری، ترمیم کلاهک گرداننده با آرتروسکوپی نیز ممکن است با برخی عوارض همراه باشد.

این عوارض شامل عفونت و التهاب در محل جراحی، خشکی و سفتی مفصل شانه، احتمال پارگی مجدد تاندون، واکنش‌های آلرژیک به بیهوشی یا داروها، درد طولانی‌مدت در برخی بیماران و ایجاد چسبندگی در محل جراحی است که می‌تواند دامنه حرکتی شانه را محدود کند. درحالی‌که این مشکلات نادر هستند، مراقبت‌های بعد از جراحی و پیگیری‌های منظم می‌تواند به کاهش این عوارض و بهبودی سریع‌تر کمک کند.

سخن آخر…

ترمیم کلاهک گرداننده با روش آرتروسکوپی یکی از مؤثرترین روش‌های درمانی برای بهبود عملکرد شانه و کاهش درد ناشی از آسیب‌های آن است. با رعایت مراقبت‌های بعد از عمل و انجام تمرینات فیزیوتراپی، می‌توان به نتایج مطلوب دست‌یافت و به فعالیت‌های روزمره بازگشت. اگر دچار درد مزمن در شانه هستید، مشورت با پزشک متخصص می‌تواند به تشخیص دقیق و انتخاب بهترین روش درمانی کمک کند. رعایت تکنیک‌های صحیح در انجام حرکات ورزشی و کارهای روزمره نیز می‌تواند از آسیب‌های آینده جلوگیری کند.

سؤالات متداول