لوردوز نوعی انحنا در ستون فقرات است که در آن قوس بیش از حد به سمت داخل (معمولاً در ناحیه کمری) ایجاد می‌شود. این وضعیت ممکن است طبیعی یا نشانه‌ای از این بیماری باشد که در صورت شدید بودن نیاز به بررسی و درمان دارد. در این مقاله به طور کامل به بررسی علت، علائم، روش‌های تشخیص، درمان و راهکارهای پیشگیری از لوردوز می‌پردازیم.
لوردوز چیست
لوردوز (Lordosis) به انحنای طبیعی ستون فقرات در ناحیه کمر گفته می‌شود، اما وقتی این انحنا بیش از حد شود، به یک مشکل پزشکی تبدیل شده و به عنوان بیماری لوردوز شناخته می‌شود.
انحنای طبیعی یا غیرطبیعی؟
همه انسان‌ها دارای یک قوس طبیعی در ناحیه کمری هستند که باعث تعادل و پایداری ستون فقرات می‌شود. اما اگر این قوس از حد نرمال بیشتر شود، ممکن است باعث درد، اختلال در حرکت و فشار به اعصاب شود. این حالت نیاز به بررسی و درمان دارد.
علت لوردوز
علت لوردوز ممکن است متفاوت باشد و بسته به سن، ژنتیک، عادت‌های روزانه و شرایط جسمی متغیر باشد. در این بخش با مهم‌ترین دلایل ایجاد بیماری لوردوز آشنا می‌شویم.
علل شایع در بزرگسالان
در بزرگسالان، سبک زندگی، وضعیت بدنی و مشکلات عضلانی – اسکلتی نقش مهمی در بروز این بیماری دارند.
ضعف عضلات شکم و عضلات پشت
وقتی عضلات مرکزی بدن (شکم و پشت) ضعیف باشند، توانایی حفظ تعادل طبیعی ستون فقرات را از دست می‌دهند و این موضوع باعث انحنای بیش از حد یا همان لوردوز می‌شود.
نشستن‌های طولانی مدت روی صندلی‌های غیر ارگونومیک
نشستن‌های طولانی بدون پشتیبانی مناسب می‌تواند باعث فشار مضاعف به مهره‌های کمری و در نتیجه ایجاد بیماری می‌شود.
چاقی و اضافه‌وزن
وزن اضافی، به‌ویژه در ناحیه شکم، می‌تواند مرکز ثقل بدن را به جلو منتقل کرده و قوس کمر را افزایش دهد.
پوکی استخوان
کاهش تراکم استخوان باعث تضعیف ساختار مهره‌ها شده و ممکن است منجر به تغییر فرم ستون فقرات و بروز علائم لوردوز گردد.
دیسک‌های بین مهره‌ای آسیب‌دیده
آسیب به دیسک‌ها می‌تواند تعادل مهره‌ها را به هم زده و باعث انحنا و فشار غیرعادی در کمر شود.
علل شایع در کودکان
در کودکان، بیماری لوردوز معمولاً به دلایل مادرزادی یا اختلالات رشدی و عضلانی بروز می‌کند.
علل عضلانی و ساختاری در کودکان
برخی کودکان به دلیل مشکلات ژنتیکی مثل دیستروفی عضلانی یا نقایص مادرزادی ستون فقرات در معرض ابتلا به علایم لوردوز قرار دارند. همچنین، رشد ناهماهنگ عضلات و استخوان‌ها در دوران کودکی می‌تواند باعث انحنای غیرطبیعی ستون فقرات شود. شناسایی و درمان زودهنگام این مشکلات، برای پیشگیری از لوردوز در آینده ضروری است.
دیگر عوامل مؤثر در ایجاد این بیماری
- استفاده طولانی از کفش‌های پاشنه‌بلند
- بارداری (در دوره‌ای کوتاه‌مدت)
- مشکلات ساختاری لگن و ران‌ها
تشخیص علائم لوردوز
علائم این بیماری بسته به شدت انحنا ممکن است متفاوت باشد، اما در اغلب موارد با نشانه‌های زیر همراه است:
شایع‌ترین علائم
- درد پایین کمر، مخصوصاً هنگام ایستادن یا راه‌رفتن
- انحنای قابل‌مشاهده در ناحیه کمری
- احساس گرفتگی یا اسپاسم عضلانی
- محدودیت در حرکت ستون فقرات
- تغییر حالت ایستادن یا راه‌رفتن
تفاوت علائم در سنین مختلف
در کودکان ممکن است انحنا بدون درد باشد و بیشتر از روی ظاهر بدن تشخیص داده شود. در بزرگسالان معمولاً با درد و محدودیت حرکتی همراه است.
تشخیص بیماری لوردوز
تشخیص دقیق بیماری و علایم لوردوز نیاز به بررسی‌های بالینی و تصویربرداری دارد.
معاینه فیزیکی
پزشک با بررسی حالت بدن، میزان انحنا و علائم ظاهری می‌تواند این بیماری در کمر را تشخیص دهد.
تصویربرداری با اشعه ایکس
عکس‌برداری از ستون فقرات می‌تواند میزان دقیق انحنا را نشان دهد و مشخص کند که آیا وضعیت به درمان نیاز دارد یا خیر.
آزمایش‌های تکمیلی
در برخی موارد ممکن است نیاز به MRI یا سی‌تی‌اسکن باشد تا مشکلات دیسک، نخاع یا بافت‌های اطراف ستون فقرات بررسی شود.
درمان لوردوز
درمان، به شدت بیماری، سن بیمار و علت زمینه‌ای بستگی دارد.
روش‌های غیرجراحی
در موارد خفیف، درمان‌های خانگی و فیزیوتراپی کافی است.
فیزیوتراپی
مهم‌ترین راهکار برای درمان لوردوز تمرینات اصلاحی و تقویتی است که با کمک فیزیوتراپیست انجام می‌شود. این تمرینات شامل حرکات کششی، تقویت عضلات شکم و پشت و اصلاح وضعیت نشستن و ایستادن است.
تغییر سبک زندگی
رعایت نکات زیر در سبک زندگی، می‌تواند راهکار مناسبی برای کاهش علایم لوردوز باشد.
- کاهش وزن در صورت وجود چاقی
- اجتناب از نشستن طولانی مدت
- استفاده از صندلی‌های ارگونومیک
- پوشیدن کفش مناسب
درمان دارویی
داروهای ضدالتهاب، شل‌کننده‌های عضلانی و مسکن‌ها می‌توانند در کنترل درد مؤثر باشند، اما درمان اصلی نیستند.
درمان لوردوز در قم
اگر در شهر قم زندگی می‌کنید، مراکز تخصصی ارتوپدی و فیزیوتراپی زیادی وجود دارند که خدمات تخصصی برای درمان لوردوز در قم ارائه می‌دهند. برخی از این مراکز علاوه بر درمان فیزیکی، خدمات مشاوره تغذیه، ورزش‌درمانی و حتی درمان‌های مکمل را نیز ارائه می‌دهند.
درمان‌های پیشرفته و جراحی
در موارد شدید که انحنای ستون فقرات به عملکرد اندام‌ها آسیب می‌زند یا درد کنترل‌ناپذیر وجود دارد، ممکن است جراحی پیشنهاد شود. این جراحی‌ها شامل هم‌ترازی مهره‌ها با پیچ و پلاک مخصوص یا برداشتن بافت‌های فشرده‌کننده نخاع است.
پیشگیری از لوردوز
پیشگیری به‌ویژه در افراد با ریسک بالا مثل کودکان، زنان باردار و افراد با شغل‌های نشسته اهمیت ویژه‌ای دارد.
نکات کاربردی برای پیشگیری
برای پیشگیری از این بیماری، رعایت موارد زیر می‌تواند کمک کننده باشد.
حفظ وزن سالم
نگهداری وزن مناسب به کاهش فشار روی ستون فقرات و جلوگیری از انحنای غیرطبیعی کمک می‌کند.
ورزش منظم
ورزش‌هایی که عضلات شکم و کمر را تقویت می‌کنند، به بهبود وضعیت ستون فقرات و پیشگیری از این انحنا در ستون فقرات کمک می‌کنند.
نشستن و ایستادن صحیح
ایستادن و نشستن در وضعیت مناسب، به‌ویژه در هنگام کارهای طولانی، به جلوگیری از انحنای غیرطبیعی ستون فقرات کمک می‌کند.
استفاده از کفش مناسب
کفش‌های ارگونومیک و راحت، از آسیب به ستون فقرات و ایجاد انحنا در کمر جلوگیری می‌کنند.
بررسی وضعیت ستون فقرات در کودکان
پایش منظم سلامت ستون فقرات کودکان برای شناسایی مشکلات احتمالی و پیشگیری از مشکلات جدی کمک‌کننده است.
سخن پایانی
لوردوز یک انحنای طبیعی در ستون فقرات است که اگر از حد مجاز بیشتر شود به بیماری لوردوز تبدیل می‌شود. این بیماری ممکن است در هر سنی رخ دهد و علت‌های مختلفی مثل سبک زندگی، چاقی، مشکلات مادرزادی یا ضعف عضلانی داشته باشد. علائم این بیماری از درد کمر تا تغییر در حالت بدن را شامل می‌شود و با روش‌هایی مثل فیزیوتراپی، ورزش، تغییر سبک زندگی و در موارد نادر جراحی قابل درمان است.
اگر به دنبال مراکز تخصصی برای درمان لوردوز در قم هستید، بهتر است از پزشکان متخصص ارتوپدی و مراکز فیزیوتراپی معتبر مشاوره بگیرید.
سؤالات متداول
گودی کمری اگر درمان نشود، ممکن است باعث درد مزمن در ناحیه کمر، کاهش دامنه حرکتی و فشار روی اعصاب ستون فقرات شود. در موارد شدید، این انحنا می‌تواند نحوه راه رفتن فرد را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
کاهش این انحنا در ستون فقرات، معمولاً از طریق درمان‌های فیزیکی، تمرینات تقویتی و کششی برای عضلات شکم و کمر انجام می‌شود. در برخی موارد، استفاده از بریس‌ها و اصلاح وضعیت بدنی نیز می‌تواند به کاهش انحنای اضافی ستون فقرات کمک کند. درمان‌های پزشکی مانند دارو و جراحی نیز بسته به شدت مشکل ممکن است مورد نیاز باشد.
گودی کمر در زنان می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله بارداری، چاقی، ضعف عضلات شکم و کمر، یا استفاده طولانی‌مدت از کفش‌های پاشنه‌بلند ایجاد شود. تغییرات هورمونی و فشار اضافی بر روی ستون فقرات در دوران بارداری نیز می‌تواند موجب افزایش گودی کمری شود.
بهترین روش خوابیدن برای گودی کمر، خوابیدن به‌صورت طاق‌باز با یک بالشت کوچک زیر زانوها است که به کاهش فشار روی ستون فقرات کمک می‌کند. همچنین خوابیدن به پهلو با قرار دادن یک بالشت بین زانوها می‌تواند وضعیت طبیعی ستون فقرات را حفظ کند و از درد کمر جلوگیری کند.
